ગાંધીજીનો અક્ષર દેહ - ૧/નાતાલના વડા પ્રધાનને મળેલું પ્રતિનિધિમંડળ

વિકિસ્રોતમાંથી
← નાતાલ ઍસેમ્બલીને અરજી ગાંધીજીનો અક્ષરદેહ
નાતાલના વડા પ્રધાનને મળેલું પ્રતિનિધિમંડળ
[[સર્જક:મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી|મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી]]
ધારાસભાના સભ્યોને માટે સવાલો →


૨૬. નાતાલના વડા પ્રધાનને મળેલું પ્રતિનિધિમંડળ
ડરબન,

જૂન ૨૯, ૧૮૯૪

સર જૉન રૉબિન્સન, કે. સી. એમ. જી.
વડા પ્રધાન અને સંસ્થાન મંત્રી
નાતાલ સંસ્થાન

આપ નામદારને વિનંતી કરવાની કે

આ અમારા પ્રતિનિધિમંડળની મુલાકાતને સારુ આપ નામદારના કીમતી સમયમાંથી થોડો કાઢવાને માટે આપ નામદારનો અમારે અત્યંત આભાર માનવાનો છે.

સંસ્થાનમાં વસતા હિંદીઓની આ અરજી આપ નામદારની આગળ રજૂ કરવાની અમે રજા ચાહીએ છીએ અને આપ નામદારને તેના પર પૂરા દિલથી ધ્યાન આપવાને વિનંતી કરીએ છીએ.

જેટલો બિલકુલ જરૂરી હોય તેથી વધારે વખત લઈ આપ નામદારના સૌજન્યનો અમે ખોટો લાભ લેવા માગતા નથી. છતાં આપ નામદારની આગળ બની શકે તેટલી પૂરી વિગતે અમારી દાદ રજૂ કરવાને પૂરતો વખત અમારી પાસે નથી તેનો અમને ખેદ થાય છે.

સાહેબ, અમને એવું સંભળાવવામાં આવ્યું છે કે વાત લગભગ વણસી જાય એટલા અમે મોડા જાગ્યા છીએ. માનનીય ઍસેમ્બલી અને માનનીય કાઉન્સિલ એ બંને ધારાસભાનાં મંડળોની આગળ અમારી વિનંતી રજૂ કરવાને આથી વહેલા પહોંચવાનું અમારાથી બને એવું નહોતું એ બીનાની આપ નામદારને ખાતરી કરાવવાને અમારા ખાસ સંજોગોની હકીકત આપને જણાવીએ તો પૂરતું છે. કોમના બે મુખ્ય આગેવાન માણસો તાકીદને કામે સંસ્થાનની બહાર ગયા હતા અને સંસ્થાનમાંથી તેમની સાથે કોઈ જાતનો વહેવાર થાય એવું નહોતું. અંગ્રેજી ભાષાના અમારા ઘણા અધૂરા જ્ઞાનને કારણે મહત્ત્વની રાજકારણી બાબતોની જાણકારીમાં રહેવાનું અમે ઇચ્છીએ તેટલું રહી શકતા નથી.

આપ નામદાર તરફ પૂરા આદર સાથે અમે જણાવવા રજા લઈએ છીએ કે ઍંગ્લોસૅકસન અને હિંદી બંને જાતિઓ એક જ વંશની છે. મતાધિકારના કાયદામાં સુધારા કરનારા ખરડાના બીજા વાચન વખતે આપ નામદારે કરેલું છટાદાર સમર્થ ભાષણ અમે એકચિત્ત થઈ વાંચેલું અને તેથી અમને આનંદ થયેલો. તે પછી તેમાં આપ નામદારે બન્ને જાતિઓ જેમાંથી આવી છે તે મૂળ વંશ અલગ અલગ છે એવા વ્યક્ત કરેલા અભિપ્રાયને કોઈ અધિકારી લેખકે મંજૂર રાખ્યો છે કે નહીં તે ચોક્કસ જાણવાને અમે ખૂબ ચીવટથી મહેનત કરી. મૅકસમૂલર, મોરિસ, ગ્રીન અને એવા બીજા અનેક લેખકોએ એકે અવાજે તદ્દન ચોખ્ખું બતાવ્યાનું જણાય છે કે બન્ને જાતિઓ એક જ આર્ય અથવા ઘણા જેને ઘણે ભાગે ઇન્ડો- યુરોપિયન વંશ કહીને ઓળખાવે છે તેમાંથી ઊતરી આવેલી છે. જે રાષ્ટ્ર એક બંધુરાષ્ટ્રનાં અંગો તરીકે અમને આવકારવાને આનાકાની કરતું હોય તેને માથે પડવાની અમારી મુદ્દલ ઇચ્છા નથી, પણ મતાધિકારનો અમલ કરવાને અમને લાયકાત વગરના જાહેર કરવામાં એક દલીલ લેખે જેના માની લેવામાં આવેલા અભાવને આગળ કરવામાં આવે છે તે સાચી હકીકતો જણાવીએ તો અમને આપ નામદાર ક્ષમા કરશો.

વળી, આપ નામદારે એવું કહ્યું હોવાનું જણાવવામાં આવે છે કે મતાધિકારના હકનો હિંદીઓ પાસે અમલ કરાવવાની અપેક્ષા રાખવામાં ક્રૂરતા છે. અમે નમ્રતાથી કહેવાની રજા લઈએ છીએ કે અમારી અરજી એ વાતનો પૂરતો જવાબ છે.

અમારી દૃષ્ટિથી આપ નામદારનું ભાષણ અમને ગમે તેટલું અન્યાયી લાગ્યું હશે તોપણ એટલું જાણીને અમને ઓછું સમાધાન નથી કે તેમાંથી ન્યાય, નીતિ અને તેથીયે વિશેષ ઈસુના ધર્મના સાચામાં સાચા ભાવોનો રણકો સંભળાય છે. આ દેશના ઉત્તમોત્તમ માણસોમાં જયાં સુધી આવો ભાવ જોવાનો મળે છે ત્યાં સુધી હરેક દાખલામાં ન્યાય મળી રહેવાની બાબતમાં અમારે નિરાશ થવાની જરાયે જરૂર નથી.

તેથી જ, અમારી નમ્ર અરજી પરથી ખુલ્લી થતી નવી હકીકતોના જ્ઞાન પછી એ બધા ભાવો પૂરેપૂરા વ્યક્ત થયા વગર રહેવાના નથી અને પરિણામે સંસ્થાનમાંના હિંદીઓને ન્યાય મળ્યા વગર પણ રહેવાનો નથી એવું પૂરા વિશ્વાસથી માનીને આપ નામદારની આગળ રજૂ થવાની અમે હિંમત કરી છે.

અમે માનીએ છીએ કે અરજીમાં કરવામાં આવેલી વિનંતી જરાયે વધારેપડતી નથી. અખબારોના હેવાલો પર ભરોસો રાખી શકાય તો મતાધિકારના મૂલ્યવાન હકનો ઉપયોગ કરવા જેટલી બુદ્ધિવાળા કેટલાક આબરૂદાર હિંદીઓ છે એવું સ્વીકારવાની આપ નામદારે મહેરબાની બતાવી છે. અમારા નમ્ર મત મુજબ આ અત્યંત મહત્ત્વના સવાલની તપાસ માટે એક કમિ શનની માગણી સ્વીકારવાનું એ જ એક પૂરતું કારણ છે. અમે એવા કમિશનની સામે રજૂ થવાને ખુશી છીએ એટલું જ નહીં, તેને અમે આવકારીએ છીએ. અને એક નિષ્પક્ષ કમિશન નિષ્પક્ષપણે નિર્ણય આપે કે હિંદીઓ એ હકનો ઉપયોગ કરવાને લાયક છે તો તેમને તેમ કરવા દેવાની અમારી વિનંતી શું વધારેપડતી છે? એ ખરડાને અમે બરાબર સમજ્યા હોઈએ તો તે કાયદો બનશે તેને પરિણામે આ મુલકના ઊતરતામાં ઊતરતા દરજજાના વતની કરતાં હિંદીઓનો દરજજો હલકો રહેશે. કેમ કે અહીંનો મૂળ વતની કેળવણીથી ચૂંટણી કરવાને લાયક બની શકશે પણ હિંદી તો તે રીતે પણ કદી લાયક નહીં બની શકે. આ ખરડો એટલો બધો તળિયાઝાટક લાગે છે કે બ્રિટિશ આમ સભાનો હિંદી સભ્ય પણ અહીં આવે તો મતદાર થવાને સુધ્ધાં લાયક નહીં ગણાય.

આના જેટલી જ મહત્ત્વની બીજી બાબતો આપ નામદારનું ગંભીરપણે ધ્યાન રોકી રહી છે તેની અમને જાણ ન હોત તો આ ખરડાના જે અર્થો કરવામાં આવશે તેમાંથી નીપજનારાં નુકસાનકારક પરિણામો, અને ખરડાના નામાંકિત ઘડનારાઓએ પણ જેની કદાચ ધારણા નહીં રાખી હોય તેવાં પરિણામો અમે બીજાં કેટલાંયે દર્શાવી શકત. અમને એક અઠવાડિયાનો વધારે વખત આપવામાં આવત તો ઍસેમ્બલી સમક્ષ અમે અમારી દાદ ઘણી વધારે વિગતથી રજૂ કરી શકત. પછી અમારું કામ અમે આપ નામદારના હાથમાં છોડી દેત અને આપ નામદારને અમારા અંતરની બધી લાગણીથી આજીજી કરત કે આપ નામદારના સમર્થ પ્રભાવનો ઉપયોગ કરી હિંદીઓને ન્યાય અપાવો. કેમ કે અમારે કેવળ ન્યાય જોઈએ છે, બીજું કંઈ જ જોઈતું નથી.

આ પ્રતિનિધિમંડળને મુલાકાત આપવાને માટે અને અમારા તરફ બતાવવામાં આવેલી ધીરજ તેમ જ સૌજન્યને માટે અમે આપ નામદારનો આભાર માનીએ છીએ.

હિંદી કોમની વતી આપની આગળ રજૂ થનાર અમે છીએ,

આપ નામદારના અત્યંત આજ્ઞાંકિત સેવકો

મો. ક. ગાંધી

અને ત્રણ બીજા

[મૂળ અંગ્રેજી]

૧૮૯૬ની સાલના એપ્રિલ માસની ૨૧મી તારીખે નાતાલની લેજિસ્લેટિવ ઍસેમ્બલીના હુકમથી પ્રસિદ્ધ થયેલા પત્રવહેવારના પરિશિષ્ટમાંનું નં. ૧.

સંસ્થાનોની કચેરીનું દફતર નં. ૧૮૧, મુ. ૪૧.