નિહારિકા/ધૂમકેતુ
| ← હિંદુસ્તાન ! | નિહારિકા ધૂમકેતુ રમણલાલ દેસાઈ |
બુદ્ધનો ગૃહત્યાગ → |
ધૂમકેતુ
એ કોણ નમન સંભારે ?
એ કોણ ઝુકાવે શિર ?
એ નેકી કોણ પુકારે ?
કાયર અલ્પાત્મ અધીર !
એ કોણ પુકારે ‘નમવું?’
કોને ધરતા શિરતાજ ?
શું અન્ય જીવનમાં શમવું?
નહિ સ્વીકારું હું રવિરાજ !
મુજ હૈયે અગ્નિઉછાળા
બલ ઝરતું આ મુજ અંગ;
શું સરજ્યાં કરવા ચાળા
આચરવા પામર ઢંગ ?
એ શા દરબારો ભરવા?
શી ઝૂકી ભરવી સલામ !
શાં ખમાખમા ઉચ્ચરવાં ?
રચવા રંગીન ગુલામ !
નમી રવિ રજનીભર ઠરવું;
ઊઠવું ઠરી કિરણ પ્રણામ;
પરિક્રમણ વર્ષભર કરવું,
ઝીલવાં સ્મિત રોજ મુદામ !
દીધાં ડગમાં પગ ધરવો !
નવ ચીલા બ્હાર જવાય !
એ ભાવ ગમે નહિ વરવો !
એ બંધન નવ સહેવાય !
હું વિકટ માર્ગને શોધું,
હું ચઢું અગમ ગિરિશૃંગ;
હું દેવયાન પણ રોધું,
કરું જીર્ણ પંથનો ભંગ !
તજી દાસ તણાં એ ટોળાં,
રચું નવીન માર્ગ ધરી ધીર;
અવનવા ભયાનક ઝોલા
લઉં બંડખોર બલવીર.
ધિક્ જીવનવિહોણી શાન્તિ !
ધિક્ પરાશ્રયી એ સુખ
પરતેજે દીપતી કાન્તિ,
ધિક્ ધિક્ એ હસતાં મુખ !
હું ગ્રહગરબે નથી ફરતો,
ભમતો ગગને ભરી ફાળ;
હું સ્ત્રૈણરમત નથી રમતો
આપીને નિયમિત તાલ.
શું નિયમચક્રમાં ફરવું?
શેં સહેવું ગુરુખેંચાણ?
શું ડરી ડરી ડગ ભરવું?
ના ગમે ગુલામી લ્હાણ!
કંકણ ખણખણતી વા...ન
વળી ભાલે ચોડ્યા ચંદ્ર
ઝબકે રંગીન પરિધા...ન !
એ સહુ સ્ત્રીશોભન છંદ !
અહ ! મર્દ કદી નવ ધરતો
કુમળા એ બંધનતાર;
હું તપ્ત કવચ ધરી ફરતો
આ નભમંડળ મોઝાર.
હું સ્વયંસ્ફુરણમાં ખીલતો,
ઝગઝગતો સ્વયંપ્રકાશ.
મમ સર્જિત મોજે ઝીલતો,
તોડી યુગભરના પાશ.
હું એકલ - સાથ ન શોધું,
માગ્યું મેં નવ કદી દાન;
હું દયાભાવ અવરોધું,
હું સદા ય ભયથી અભાન.
અવકાશ અરણ્યે ઘૂમતો,
ડૂબતો પાતાળ અનંત;
ગ્રહમાળામાં ઘમઘમતો
હું દા શ ૨ થી બ લ વંત.
કંઈ વિરાટ ઝોલા ખાતો
શોધું હું વિશ્વકિનાર;
વળી ખંડિત કરતો જાતો
મ હા કા લ ચ ક્ર ની ધાર.
હું અબંધ ગીતા ગાતો,
અણનમ – અણનિયમનપ્રિય;
દિલ ચાહે ત્યાં પથરાતો,
મનમોજી સ્વચ્છંદ સક્રિય.
મુજ તેજકાય નવ રોધો
પામરતાના ઓ પુંજ!
તમ દરિદ્ર નિયમ ન શોધો,
હું ૨મતો મુક્તિકુંજ.
બસ, ખબરદાર, અથડાશો,
તમ તનની ઊડશે ખાક.
નવ બંધનનાં ગીત ગાશો;
હું સૃષ્ટિ ચઢાવીશ ચાક.
નવ દેહભંગથી ડરતો,
ફૂટશે અણગણ અંગાર;
મુજ શ્વેત કેતુ ફરફરતો
વરસાવે અ ગ્નિ ધા ર !