આકાશથી વર્ષાવતા છો
ખંજરો દુશ્મન બધા,
યાદી બનીને ઢાલ
ખેંચાઈ રહી છે આપની
કલાપી
મૃત્યુનો ડર નથી. એ વાત જેટલી કહેવી સહેલી છે તેટલી અનુભવમાં સહેલી નથી એમ મને લાગ્યું. ચોવીસ કલાકમાં હું જિંદગી માટે તદ્દન બેકાર બની ગયો હતો અને મૃત્યુ સાથે આથડી પડવાનો છું. એમ ધારી અત્યંત નિર્ભય બની ગયો હતો. તથાપિ રિવોલ્વરની નાની નળી મારી સામે ફરી અને તેમાંથી લાગલાગટ પાંચ-છ ગોળીઓ મારા તરફ એક ક્ષણ કરતાં પણ ઓછા સમયમાં નીકળી મને વીંધી નાખશે, એ ખ્યાલ આવતાં મારું લોહી ઊડી ગયું, મોં સુકાઈ ગયું અને મારો શ્વાસ વધારે વેગથી ચાલવા માંડ્યો. હું જરા પણ ડરકણ નથી; ભાગ્યે જ કોઈ ચીજ મને ભય ઉપજાવે છે. છતાં મૃત્યુને સામે આવેલું જોતાં મને જે લાગણી થઈ તે મારી બહાદુરીને શોભા આપે એવી તો નહોતી જ. ઉશ્કેરણીને આધારે અગર કોઈ ધ્યેયની ખાતર મરી જવું મુશ્કેલ નથી, પરંતુ સામાને મારી શકવાની અશક્તિ અને બચવાની પણ અશક્તિ એવી સ્થિતિમાં મૃત્યુ સહુને જ ભીરુ બનાવતું હશે કે મને જ, એ કોણ કહી શકશે ?
એક ક્ષણ કરતાં પણ ઓછા સમયનો સવાલ હતો. મારા હાથ જાળીને લાગેલા હતા તે તેમના તેમ જ રહ્યા. ભૂરા પ્રકાશમાં મારા હાથ સહુને બરાબર દેખાતા હોવા જોઈએ, માત્ર મારું મુખ દેખાતું હતું કે નહિ તે હું કહી શકું નહિ. હું જે સ્થિતિમાં હતો. તે જ સ્થિતિમાં સ્થિર થઈ ગયો. તે ક્ષણે હું ન હાલી શક્યો, ન ચાલી શક્યો. અને એ ક્ષણ ! કેટલી લાંબી ? જાણે એક યુગથી હું મૃત્યુને નિહાળી રહ્યો હોઉં એમ મને લાગ્યું. મારું હૃદય કોઈ અકથ્ય મૂંઝવણ અનુભવતું હતું.
‘કેટલી વાર ?’ કર્મયોગીનો સત્તાદર્શક પ્રશ્ન મેં સાંભળ્યો.
‘હાથ ઊપડતો નથી.' પેલી સ્ત્રીએ જવાબ આપ્યો.
