આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.
૩ જું
ખેતીનો નફો!
હવે આટલી ઊપજ મેળવવાને માટે ખેડૂતને ખર્ચ કેટલું થાય તેના આંકડા આ પ્રમાણે આપ્યા :
રૂા. આ. | |
૨૧૫ – ૦ | બળદજોડની ઉપર ખર્ચ |
૧૫૧ – ૦ | દૂબળાનું ખર્ચ |
૧૮૩ – ૮ | મજૂરી ( આમાં દુબળો મજૂરી કરે તે નથી ગણી, અને ઘરનાં માણસો કરે તે રોકડ મજૂરી લેતાં હોય |
૧૬ – ૮ | બી |
૮૧ – ૦ | ખાતર |
૨૪ – ૦ | ખેતીનાં ઓજારોની મરામત |
૧૧૦ – ૧૨ | બળદ અને ખેતીનાં ઓજારો ઉપર ઘસારો અને વ્યાજ |
૭૮૧ – ૧૨ | |
૬૬૮ – ૮ | |
૧૧૩ – ૪ | ખોટ |
આમ ખેડૂતને ૧૧૩ રૂપિયા ૪ આના ખોટ જાય, અને એ ઉપરાંત ધારો ભરવાનો તો ઊભો જ રહે. આ બધા ખર્ચના આંકડા કેવી રીતે ગણવામાં આવ્યા તેની વીગત પણ અહીં જ આપી દઉં છું :
સરભોણ ગામમાં જણાવેલા એક હળે ૧૯ એકરની ખેતીમાં થતા વાર્ષિક ખર્ચની વીગતઃ -
૨૧૫) | ૧. બળદજોડનું આખા વર્ષનું ખર્ચ | ||
૧૨૦) | ઘાસ ૧૨,૦૦૦ પૂળા, દા. રૂા. ૧૦) | ||
૧૫) | ચોમાસામાં ગોવાળિયાના ખર્ચના | ||
૩૦) | ગોતર મ. ૬૦, દા. રૂપિયાનું બે મણ | ||
૨૫) | ગુવાર મ, ૧૧, દા. રૂા. રા |
૩૧૩