પૃષ્ઠ:Chanparanyaman Mahatma Gandhiji.pdf/૭૮

વિકિસ્રોતમાંથી
આ પાનાનું પ્રુફરીડિંગ બાકી છે
૬૨

ર બદલામાં રામ રામ પણ ખેડુત પાસેથી પડાવતી. આનું નામ કુંડા. હુંડાના ભીને અથ મહેસુલની રકમમાં ઉમેચ એક દાખલા લઈએ. ધારો કે એક ખેડૂત પાસે ૨૦ થીષા ખેતીલાયક જમીન છે, અને તેનું મહેસુલ તે ૬૦ રૂપીઆ ભરે છે. એકરદીઠ ત્રણુ ગુઠામાં તેણે ગળી વાવવી જોઈએ. હવે શૂળીને બદલે અનાજ વાવે તા ખુશીથી હું મણુ અનાજ નીપજાવી શકે. કાઠી માત્ર સમ ખાવા પુસ્તી મિત આપી તે બધું અનાજ લઈ જઈ શકે, એને સાર એટલો જ કે ખેડુત જે ૬૦ રૂપીમાનું મહેસુલ ભરતા તેની સાથે નામમાત્રની જ કિંમત કાઠીવાળાના પગ પાસે ધરી દેવું. પ્રજાને હૂંડા નામે ખાટા વેશ આ તે વેરાને ગેરકાયદેસર અથવાબ ફી અટકાવવાની આજ્ઞા કરી. એ આગ્રાની ખાતર જ ધણું કરીને મુરલા કાઠીએ હૂંડા લેવાનું શ્વ યુ. પશુ તેને ખલે તેણે રૈયત પાસેથી વીંધાદી ત્રણ રૂપીમા નુકશાનીના તે લઈ ૬૦ મણુ અનાજ પશુ તેણે સરકારને જ્યારે માર પડી કે રીતે ભરવા પડે છે ત્યારે તેણે ..

કરન ના કર 2 વસુલ કરવા માંડયા. આ વેરાન હરા ' એવું નામ આપવામાં આવે છે. જે ગુડામાં ખેડૂતે ગળી વાવવી જોઈએ તે ગુ"ઠામાં ગળીને ખલે અનાજ વાવવાની નીલવર સાહેબ ન આપે તે ખેડૂતને માથે ચડી ચૂકયા સમજવો. જ્યાં આગળ દાઇ દિવસ ગળીનું વાવેતર થયું હાય ઍવા ખેતરના ખેડુતા પાસેથી પશુ માહરજાના ર લેવાતા. ૧૯૦૫ માં ખાખર એજ રીતે મેટીહાટી નામની એક કાઠી, ગળીને ભલે અનાજ વાવવાની રજા આપી ખેડુતો પાસેથી દર વર્ષે કરાની રકમ રીતસર ધરાવવા માંડી. ખેડુતને મહેસુલ ‘તા ભરવાનું જ, પણ તે ઉપરાંત વીધા દી લગભગ રૂા. બે કે ત્રણ વહુરા ” ના પશુ ભરવા જોઈએ. આ વાત સરકારને પહેાંચી એટલે તેને

કામે .. અમવામ * ગ઼ાવી એમ બંધ કરવાની મરમાવ્યો. પણ પ્રથમના હુકમમાં જે સખ્તાઇ હતી તે