પૃષ્ઠ:Dakshin Afrika.pdf/૮૬

વિકિસ્રોતમાંથી
આ પાનાનું પ્રુફરીડિંગ થઈ ગયું છે
૯. બોઅર લડાઈ

જે વાંચનારે પાછલાં પ્રકરણ ધ્યાનપૂર્વક વાંચ્યાં હશે તેને તો ખ્યાલ હોવો જ જોઈએ કે બોઅર લડાઈ વખતે દક્ષિણ આફ્રિકાના હિંદીઓની કેવી સ્થિતિ હતી. ત્યાં સુધી થયેલા પ્રયત્નનું વર્ણન પણ અપાઈ ગયું. ૧૮૯૯ની સાલમાં ડો.. જેમિસને સોનાની ખાણોના માલિકોની સાથે થયેલી ખાનગી મસલત પ્રમાણે જોહાનિસબર્ગ ઉપર ધાડ (રેઈડ) પાડી. બંનેની મુરાદ તો એવી હતી કે જોહાનિસબર્ગનો કબજો લેવાઈ ગયા પછી જ બોઅર સરકારને ધાડની ખબર પડશે.

એ ગણતરીમાં ડૉ. જેમિસન અને એમના મિત્રોએ મોટી ભૂલ કરી. બીજી ગણતરી એ હતી કે કદાચ કાવતરું ઉઘાડું પડી જાય તોપણ રોડેશિયામાં કેળવાયેલા નિશાનબાજો(શાર્પશૂટર)ની સામે અણઘડ બોઅર ખેડૂતો શું કરી શકવાના હતા ? જોહાનિસબર્ગની વસ્તીનો ઘણો મોટો ભાગ તો તેમને વધાવી લેવાનો જ એમ પણ તેઓએ ધારેલું આ ગણતરીમાં પણ એ ભલા દાકતર ભીંત ભૂલ્યા. પ્રેસિડન્ટ ક્રૂગરને વેળાસર બધી ખબર પડી ગઈ હતી. તેણે અતિશય શાંતિથી, કુશળતાથી અને છૂપી રીતે ડૉકટર જેમિસનનો ભેટો કરવાની તૈયારી કરી લીધી અને સાથે સાથે તેની સાથે કાવતરામાં જે માણસો ભળ્યા હતા તેઓને પકડવાની પણ તૈયારી કરી લીધી હતી. તેથી ડોક્ટર જેમિસન જોહાનિસબર્ગ નજદીક પહોંચ્યા તેના પહેલાં તો તેને બોઅર લશ્કરે પોતાની ગોળીઓના બારથી વધાવી લીધા. અા લશ્કરની સામે ડૉ. જેમિસનની ટુકડી ઝીંક ઝીલી શકે એવું હતું જ નહીં. જોહાનિસબર્ગમાં કોઈ સામે ન થઈ શકે તેને સારુ પણ સંપૂર્ણ તૈયારી હતી. તેથી વસ્તીમાંથી કોઈ માથું ઊંચકી ન શકયું. પ્રેસિડન્ટ ક્રૂગરની ચળવળથી જોહાનિસબર્ગના કરોડપતિઓ તો હેબતાઈ જ ગયા. આટલી સરસ તૈયારી હતી તેથી ઘણું સુંદર પરિણામ તો એ આવ્યું કે ખરચ ઓછામાં ઓછું થયું અને જાન ખુવારી પણ ઓછામાં ઓછી થઈ. .

ડૉક્ટર જેમિસન અને સોનાની ખાણોના માલિક મિત્રો પકડાયા. તેઓની ઉપર ઘણી જ ત્વરાથી કામ ચાલ્યું. કેટલાકને ફાંસીની