પૃષ્ઠ:Dalpatram.pdf/૪૨

વિકિસ્રોતમાંથી
આ પાનાનું પ્રુફરીડિંગ બાકી છે
૩૧
દલપતરામ.

દલપતરામ. રહે છે તે પ્રસાદ નામનેા ગુણ કહેવાય છે. કવીશ્વર દલપતરામની કવિતા થાડી ઘણી આજે પણ હજારા લેાકને માટે વાચિતમાં સાંભળવામાં આવે છે અને સૂર્ખથી માંડીને વિદ્વાન સુધીના લેાકને તેના અર્થ સહજ ગમ્ય થાય છે તેનું કારણ આ પ્રસાદ નામના ગુણુ જ છે. ગુજરાતી પ્રાચીનકાવ્યના ટીકાકાર શ્રીયુત છેૉટાલાલ નરભેરામ જેવા પડિત પણ કવીશ્વર દલપતરામભાઇની કવિતા વાર . વાર યાદ લાવે છે, અને હરગોવિંદદાસ દ્વારકાદાસ કાંટાવાળાને એમની કવિતાને કેટલાક ભાગ મુખપાડ જેવા છે, તેનું કારણ કાવ્યના તામાં અસ્તિત્વ છે. અપ્રસિદ્ધપદ અને કવિતામાં અભાવ હેાય ત્યારે જ પ્રસાદ ગુણ પ્રકાશે છે, એ વાત સુજ્ઞ વાચકાએ અને નવીન લેખાએ સદા સ્મરણુમાં રાખવા જેવી છે. પ્રાચીતકાવ્યમાલાના પ્રકાશક રા. કવીશ્વર દલપતરામે ઝમક અને પિગમાં ઉલ્લેખ કર્યો છે. સંસ્કૃતમાં પ્રાકૃતમાં ઝમક નામ મળ્યું છે. કવીશ્વર ઉપયેાગ કર્યો ૩૧ ગુણાનુ તેમની કવિ- કિલષ્ટવદિ દોષને વર્ણસગાઈ વિષે પોતાના જેતે યમક કહે છે તેને દલપતરામે યમકના જેટલે છે તે કરતાં વધારે મહાવિ કાલદાસ વગેરે સંસ્કૃત ભાષાના કવિએએ કર્યું છે. મહાકાવ્યેામાં એકાદ સ તે યમથી ભરેલેા નીકળે છે, અને તે રસની હાનિ ન કરતાં વિ તાના માયને વધારે છે. ઉદાહરણઃ— © 2022 Sabarmati Ashram Preservation and Memorial Trust Gandhi Heritage Portal Fundamental Works: દલપતરામ - યમવતામવતાંનયુરિસ્થિતઃ । અધિામ ધામંામજીઃ । “ મજા લઈ મજીગલે હરી. ૬. કસ્સોરના રૂટના કરેલા કાવ્યાલંકાર નામના પુરતકમાં યમકનું યથા લક્ષણ નીચે પ્રમાણે આપ્યું છે;- Gandni Heritage Portal