નિશ્ચય કરી રાખ્યા હતા કે વધારે મુડી ભેગી કરીને અમારાજ ધંધામાં જમે
રાખવી;તેથી ગમે તેવેા સમય આવે,તે પણ આવા ઉજાગરા કરીથી કરવા ન પડે.
મારી જાતને માટે ખેલું તે આ બારીક સમયદરમિયાન મારા બધા
ભાગીદારાપૈકી હું એકલા સૌથી વધારે વ્યાકુળ અને વિહ્વળ રહેતેા. સયમ
જાળવતાં મને બહુ મહેનત પડતી; પણ જ્યારે અમારી આર્થિક સ્થિતિ સહર
હેાવાની મારી ખાત્રી થઈ, ત્યારે હું એક તત્ત્વજ્ઞાનીના જેવા સ્વસ્થ અને શાંત
થયેા; અને જરૂર પડે તે જે જે એક સાથે અમારે સબંધ હતા,તેમના ડાય-
રેકટરા આગળ હાજર થઇ અમારી ખરી સ્થિતિને ચિતાર તેમને આપવા તત્પર
હતા. મારી ખાત્રી હતી તેથી અમારી આબરૂને જરાપણ ખટ્ટો લાગે એમ હતું
નાહ. અમારા કાઇપણ ભાગીદાર ઉડાઉપણે રહેતા નહેાતા; ઉલટું અમે સઘળા
અત્યંત સાદું જીવન ગાળતા હતા. કાઇએ ભવ્ય મકાન આંધવા માટે પેઢીમાંથી
પૈસા ઉપાડ્યા નહેાતા, તેમ કેાઇએ બીજા ધંધામાં પૈસા રાયા નહેાતા; અને
સટ્ટાને તે કાઇને પવનજ લાગ્યા નહેાતેા. વળી અમે બીજા કેાઇની સાથે સામેલ
રહી જવાબદારી માથે વહેારી નહાતી; અને અમારા ધંધા સારી રીતે જામેલે
અને આબાદ હાઇ અમે દર સાલ સારી કમાણી કરતા હતા.
આથી કરીને મારા ભાગીદારેાના મનમાં જે ધાસ્તી રહેતી, તેને હું
હસી કાઢતા; પણ અમારાં સરવૈયાં કાઇને બતાવવાનેા પ્રસગજ ન આવ્યા,
તેથી સૌથી વિશેષ આનદ તે! મનેજ થયા હતા. અમારા સાચે મિત્ર મિ.
કામૅન સહર આસામી હતા. તેણે પણ જરૂર પડે તે અમારા દેવાની જવાબ-
દારી પેાતાને માથે વહેારી લેવાની તત્પરતા બતાવી હતી. આ લાભ અમને
એકલાનેજ મળ્યા હતેા, બીજા કૈાઇને ખાતર એવુ જોખમ ખેડવા તે તૈયાર ન-
હાતેા. આ લખતી વખતે એ મારી દિષ્ટ આગળ ખડા થઈ જાય છે. એનું
સ્વદેશાભિમાન અમર્યાદ હતું. સધળી મીલે ચેાથી જુલાઇએ બંધ રાખવામાં
આવતી; પણ એક વખત એ તારીખે એ જ્યારે મીલમાં ગયા, ત્યારે કેટલાક
માણસા આઈલ દુરસ્ત કરતા તેના દી!ામાં આવ્યા અને એ સબંધને
જરને ખુલાસા સાંભળીને ઘુરકી ઉઠયા– આઈલર રીપેર કરવા માટે જો એ
એટલા વિવારેા છતાં, ચેાથી જુલાઇએ કામ કરવાનું કેવું ? ” તેને મિજાજ
કામુમાં ન રહ્યો અને તેણે એકદમ કામ બંધ રખાવ્યું.
મેને-
૧૮૭૩ ના વટાળીઆમાં જે વખતે અમે સપડાયા, તે વખતે અમે એક
દમ ચેામેરથી શઢ સકેલી લેવા માંડયા. પેાલાદ અનાવવાનું કારખાનું આંધવાનુ
કામ અમે મેાટી નાખુશીથી ઘેાડી મુદતમાટે અટકાવ્યું. એ ધંધામાં જેમણે
પેાતાનાં નાણાં રાકયાં હતાં, એવા ઘણા પ્રતિષ્ઠિત પુરુષા હપ્તાસર નાણાં
પૃષ્ઠ:Danveer Carnegie.pdf/૧૯૬
આ પાનાનું પ્રુફરીડિંગ બાકી છે
૧૭૨
દાનવીર કાર્નેગી