'કોનું કામ છે?' મેં પૂછ્યું.
'હું જરા બેસું, સાહેબ?' કહી હું હા પાડું તે પહેલાં મારી પાસે જ પડેલી ખુરશી ઉપર તે બેસી જ ગયો. મને પણ લાગ્યું કે તેના દેહમાં ભાગ્યે જ કોઈ શક્તિ હોય. ખુરશીમાં બેસીને પણ તે જાણે હમણાં જ ઢળી પડશે એમ મને લાગ્યું. આ માનવી ગાંડો હશે ? ઠગ હશે? કે ખરેખર સાચે જ કોઈ ભૂખ્યો હશે?
'કેમ આવવું થયું ?' મેં પૂછ્યું.
'કાંઈ નહિ, સાહેબ ! જરા થાક્યો હતો એટલે બેસવું હતું. ....અને કાંઈ વેચવું હતું.' તેણે જવાબ આપ્યો.
'ભલે, બેસો ખરા. પરંતુ હું તમને કોઈ મિલકત કે વસ્તુના વેચાણમાં મદદ કરી શકું એમ નથી. વેચાણનો મારો ધંધો નથી.' મેં કહ્યું.
'મિલકત તો મારે પણ વેચવાની નથી. વેચવા જેવી હતી તે બધી વેચાઈ ગઈ. હવે માત્ર જિંદગી જતાં પણ ન વેચવી એવો મંત્ર ભણી પાસે રાખેલી એક વસ્તુ હુ વેચવા માગું છું.' થાકથી અને ભૂખથી એ માણસ પૂરુ બોલી શક્યો પણ ન હોય એમ મને લાગ્યું. મને તેની વાતમાં રસ પડ્યો એટલે મેં આગળ પૂછ્યું :
‘પણ આ તમારી જિંદગી તો હજી છે, પછી કેમ પ્રતિજ્ઞા તોડી એ વસ્તુ વેચો છો?'
'મારામાં જિંદગી છે એવું આપને લાગે છે ખરું ? અને...હશે તો આ વેચાણ થશે એટલે લથડતી જિંદગી પણ ચાલી જશે.'
'એવી શી વસ્તુ વેચવા લાવ્યા છો ?'
'લેશો ખરા ? બહુ કિંમત નથી.' કહી તેણે તેના કોટના ખિસ્સામાંથી કાગળમાં વીંટાળેલી એક સહેજ પહોળી વસ્તુ કાઢી મેજ ઉપર મૂકી.
'શું છે એ ? કેટલામાં આપશો ?' મેં પૂછ્યું.
જરા થરથરતે હાથે તેણે કાગળ ખસેડ્યો અને એક નાનકડી
