ગામડાંમાં એને ગમ્યું ખરું. નવીન ગામનું વાતાવરણ શરૂઆતમાં તો સહુને ગમે. તેમાં યે શિવાલય અને ધર્મશાળા ગામને છેવાડે આવેલાં હોવાથી ગામની ગંદકીનો પણ સ્પર્શ તેને થાય તેવો સંભવ ન હતો. પાસે એક નાનકડી નદી વહેતી હતી, જેમાં રેતીનો પટ વધારે અને પાણી વધારેમાં વધારે ઘૂંટણસમાં જ રહેતાં. ફરતાં ફરતાં તેને આશ્ચર્યસહ એ પણ સમજાયું કે શહેરમાં ન દેખાતાં પક્ષીઓ પણ ગામડામાં દેખાય છે અને પશુઓ પણ. સંધ્યાકાળે ચમકતી આંખવાળી શિયાળ, દોડતા દીવા સરખું સસલું કે કોઈ ઝાડને ખૂણે ભરાયેલી શસ્ત્રસજ્જ શાહુડીને જોઈ રસિકને બહુ આનંદ થતો. ઉંદરના વિકરાળ સ્વરૂપ સરખો કૉળ બિલાડી અને કૂતરાની સામે થઈ શકે છે તે તેણે જાણ્યું ત્યારે તેને ઉંદરના વિરત્વ ઉપર કવિતા લખવાનું મન થયું, અને ધર્મશાળાની બારીએ એક અંધારી રાત્રે વણિયરની આંખો ચમકતી જોઈ ત્યારે જાનવરોના જાસૂસી ઉપયોગ સંબંધી એક ભેદી નવલકથા લખવાનું મન તેને થઈ આવ્યું. પરંતુ કવિતા–વાર્તા લખવાની તેને સખ્ત મનાઈ હતી. એટલે સાહિત્ય પ્રેરતા સંસ્કારો અને ઊર્મિઓ તે માત્ર ભવિષ્યને માટે સંગ્રહી રાખતો.
ગામડાનું સૃષ્ટિસૌંદર્ય તો તેને ખૂબ ગમ્યું. માનવસૌંદર્ય તેને ગમ્યું ખરું; પરંતુ થોડા દિવસ સુધી તેને એમ લાગ્યું કે ગામડાનું સૌંદર્ય શહેરની આંખને ગમે એવું વિકસે તે પહેલાં વધારે પહેલ પાડવાને પાત્ર છે. કપડાં, વાણી અને કેળવણી એ ત્રણ શહેરને શોભાવતાં લક્ષણો ગામડામાં તેને જરા ઘટતાં લાગ્યાં. એ કેમ વધારાય? રસિક એમાં શો હિસ્સો આપી શકે?
એક પ્રભાતે તે ફરવા નીકળતો હતો, અને ધર્મશાળાના આંગણામાં જ માથે દૂધની તાંબડી લઈ એક કિશોરી ગોવાલણીને આવતી તેણે જોઈ. રસિકની સૌંદર્યભાવના એકાએક ચમકી ગઈ અને તેની આંખ તે સૌંદર્યટુકડા ઉપર જ ચોંટી ગઈ. કિશોરી જરા શરમાઈ,
