કેમ અટકી ગઈ? તારા બાપને અમે બધાં ઓળખીએ છીએ. હું એને કહીશ તો જરૂર એ તને મારી સાથે મોકલશે, અને તું ભણી રહીશ ત્યાર પછી આ બધાં ગામડિયાં તારે પગે પડે એવાં થઈ જશે.'
'ના રે ભાઈ! એવું અભણને પગે પડાવતું ભણતર શા કામનું ? આવજો.' કહી દૂધ-માખણ આપી દીવડી ચાલતી થઈ.
રસિકે નિત્ય નિયમ પ્રમાણે જતી દીવડીના દેહસૌંદર્ય તરફ અનિમેષ નિહાળ્યા કર્યું. દીવડી ગામડિયણ હતી; અભણ હતી; તુચ્છ ગણાતી કોમની કન્યા હતી; અને છતાં એનું દેહસૌંદર્ય કોઈ પણ ભણેલી યુવતી કરતાં; કોઈ પણ નગરનિવાસી યુવતી કરતાં વધારે આકર્ષક કેમ હતું ? દીવડીની લંબગોળ ગોરી ચિબુક ઉપરનું ભુરાશ પડતું છુંદણુ..! ગાલના તલ ઉપર સમરકંદ બુખારા જેવા આબાદ શહેરો ન્યોછાવર કરવાની ભાવના કવિને કેમ ઉત્પન્ન થઈ હશે તેનો રસિકને ખ્યાલ આવી ચૂક્યો. સૌંદર્ય તો દીવડીનું જ ! મેળવવાપાત્ર સૌંદર્ય પણ દીવડીનું જ ! એને જ ભણાવી હોય તો? શહેરી સજાવટથી શણગારી હોય તો ? નવી ઢબનું વાક્ચાતુર્ય તેને શીખવી દીધું હોય તો ?...આખું શહેર એની પાછળ ઘેલું ન થાય શું ? રસિકનું દેહસામર્થ્ય દીવડીને ઊંચકી શકે એવું ન હતું. રસિકનું બુદ્ધિચાપલ્ય કદાચ તેને સહાય કરે; પરંતુ તે શંકાસ્પદ ! રસિકના પિતાનું ધન દીવડીને–દીવડીના સોંદર્યને જીતી ન શકે શું ? એ વિચાર આવતાં જ તેને કમકમી આવી. પૈસાને જોરે જિતાતું સૌંદર્ય ? રસિકની કવિતાએ જુગુપ્સા અનુભવી. અન્ય ધનિક પુત્રો સરખો એ અસંસ્કારી ન હતો.
હવા ખાતાં ખાતાં ચોમાસું આવ્યું અને પિતાએ શહેરમાં પાછા ફરવા તેને આમંત્રણ આપ્યું; પરંતુ દીવડીને સવાર-સાંજ જોવાની
