કહ્યું.
'એ જ સિક્કા ઉપર કોતરાયેલો રાજા તે હું. સુવર્ણના સિકકામાં મેં મારી છબી ઉપસાવી, સુવર્ણાક્ષરે તેમાં મારું નામ લખ્યું અને સુવર્ણાક્ષરે મારા રાજ્યની સાલ પણ તેમાં ચોકસાઈથી ઉતરાવી. છતાં મને કોઈ હજી ઓળખાતું નથી, ઈતિહાસમાં મારું નામ પણ નથી અને સાલ સંવત તો એટલાં બદલાઈ ગયાં છે કે હું પોતે ક્યારે થઈ ગયો તેનું ભાન હું જ ભૂલી ગયો છું. એ ભાન પાછું મેળવવા હું જરાક સિક્કામાંથી બહાર નીકળી આવ્યો અને તમારા વિશાળ ઓરડામાં સહજ ટહેલું છું. મારો સુવર્ણસિક્કો મારું કેદખાનું બની ગયો છે, મારા સુવર્ણાક્ષર મારી બેડી બની ગયાં છે અને મારો સુવર્ણસંવત ધુમ્મસ બની ગયો છે. આમ તો દટાઈને ભુલાઈ જાત; પરંતુ પાછો તમે મને ખરીદી મને ઢંઢોળ્યો...' કહી પેલા માણસે પોતાની આંખો ચોળવા માંડી. પોતાના કપાળ ઉપર જાણે કંઈ યાદ કરતો હોય તેમ આંગળીઓ ફેરવવા માંડી અને પોતાનાં લમણાં ઉપર આંગળીઓ વડે સહજ ટકોરા મારી કાંઈક યાદ કરતો હોય એમ દેખાવ કરવા લાગ્યો.
ચંદ્રકાન્તને કુતૂહલ પણ ઉત્પન્ન થયું અને રમૂજ પણ ઉત્પન્ન થઈ. તેણે પૂછ્યું :
'કાંઈ સમજાય છે તમે કોણ છો તે ?'
'હું વિક્રમ છું, કે વિક્રમાંક દેવ છું એ વિષે મને પોતાને જ શંકા છે અને તમારા પુસ્તકાલયમાંથી એક પુસ્તક વાંચતાં તો હવે મારી શંકા એમ વધી પડી છે કે હું વિક્રમ તે માળવાનો કે મગધનો ચંદ્રગુપ્ત ? હજારો વર્ષે જાગનારને તમે નવા માણસો આવી ગૂંચવણમાં નાખી દો છો ! અને મારી ગૂંચવણ ઉકેલનાર મારો વૈતાળ ક્યાંક સંતાઈ ગયો લાગે છે. બૂમ પાડ્યે આવતો નથી...તમે પણ કાંઈ સોનાનું રમકડું લઈ આવ્યા લાગો છો.'
'હા જી, એમાં પણ મારું નામ અને સાલ, સંવત તેમ જ
