ઉપરી સાહેબ: “તો પણ...”
હું બેાલ્યો નહિ.
એક ખૂણામાં ગારાનાં રમકડાં હતાં.
ઉપરી સાહેબ: “આ કોણે કરેલાં !”
મેં કહ્યું: “છોકરાઓએ. આ આખા ઓરડામાં મારો કશો જ હાથ નથી.”
ઉપરી સાહેબઃ “પણ આટલાં બધાં રમકડાં કયે દિવસ કર્યા ને ક્યારે પકવ્યાં ?”
મે કહ્યું: “એ તો નદીકાંઠે આઠ આઠ દિવસે કરેલાં ને ત્યાં જ ભઠ્ઠી નાખી પકવેલાં.”
ઉપરી સાહેબ: “અરે, તમારું ભેજું કાંઈ અજબ લાગે છે ! તમારો પ્રયેાગ કંઈ અદ્ભુત લાગે છે ! કંઈ સાધન નહિ મળે તો નદીકાંઠે ઊપડો છો. ખેતરની માટીનો ગારો કરો છો ને શાબાશ.”
મેં તેમને આગળ બોલવા ન દીધા. વચ્ચે જ કહ્યું: “હવે આ૫ આ ઓશરીમાં જરા નિરાંતે બેસો. તેમનું બીજું થોડુંએક કામ બતાવું.”
સૌને મેં બેસાર્યા.
હેડમાસ્તરે વિચાર કરતાં કરતાં કહ્યું: “સાહેબ, કરીએ તો આ બધું ય; પણ પછી ભણાવવું ક્યારે !”
હું કેટલાંએક આંકડાનાં પૂઠાં લાવ્યો. એક પર છોકરાઓનો વર્ગ શરૂ કર્યો ત્યારના અક્ષરના નમૂના હતા; બીજા પર ગઈ કાલના અક્ષરના નમૂના હતા. પૂંઠા ઉપર લખ્યું હતું 'અક્ષર-પ્રગતિસૂચક પત્રક.'
બધાને અક્ષરોની પ્રગતિ સારી લાગી.