________________
ટાપો દયના વાત સાંભળવાન પાય. તે જ જનેતાએ. પડખામાં વાલીને પોતાના જો બનિ ગુવાટાણો આ ઇ. ધાવણની ધારાઓ પણ પાવી જોઈએ. માતાઓને જ્યારે માલુમ પડશે કે, વાત માં, કાજે બાળકનો પ્રાણ કેટલો બધો તરફડે છે ? | ચિત્રોને માટે. તેમજ એ ચિત્રોવાળી વાતઓિને માટે, બંગાળાની એક બાળક બહેન શ્રીમતી સુખલતાનો આપણે સહુ અહેસાન માનીએ. બંગાળાની લોકવાર્તા. બે-ત્રણ સંગ્રહ બહાર પાડી, પોતાની જ પીંછીથી ચિત્રો ઉપજાવી, આ અપરિચિતા આ બાળકોની કેટકેટલી સેવા કરી ગણાય! સૌરાષ્ટ્ર સાહિત્ય મંદિર, રાણપુર : 18-2-1923 ઝવેરચંદ મેઘાણી પાંચમી આવૃત્તિ). આ પુસ્તકનું લખાણ હું 1922માં સૌરાષ્ટ્રમાં જોડાવા આવ્યો ત્યારે સાથે લઇ આવ્યો હતો. મારા લેખક-જીવનની વહેલી પરોડનું આ સર્જન આજે પાંચમી આવરિ નિહાળે છે. ઘણા વખતથી એની ચાલુ માગ છતાં એ અપ્રગટ રહ્યું હતું. રાણપુર : 3-1-'38 ઝવેરચંદ મેઘાણી [‘દાદાજીની વાતો'ની આઠમી આવૃત્તિ. આજથી બત્રીસ વર્ષ પૂર્વે 1922માં મારા પિતાશ્રી “સૌરાષ્ટ્ર' કાર્યાલયમાં જોડાવા રાણપુર ગયા ત્યારે ડોશીમાની વાતો'નું લખાણ પોતાની સાથે લઈ ગયા હતા. એમના લેખક-જીવનની વહેલી પરોડનું એ સર્જન 1946માં સાતમી આવૃત્તિમાં પ્રવેશતું હતું ત્યારે ડોશીમાની વાતોની મોટા ભાગની વાર્તાઓની અંદર રહેલી કરુણતાના અતિ ઘેરા રંગો તરફ એમનું ધ્યાન મેં દોરેલું, કિશોરાવસ્થામાં ને પછીથી એ ચોપડી જ્યારે જ્યારે વાંચી ત્યારે એના જે ભીષણ ઓછાયા મારા મન ઉપર છવાઈ ગયેલા તેનો સ્વાનુભવ કહેલો. અને આ જાતની વેદનાભરપૂર વાર્તાઓનું વાચન બાળકો-કિશોરોને માટે કેટલે અંશે ઉપકારક હશે તેવો પ્રશ્ન કરી એ ચોપડીને હવે રદ કરવાનું સૂચન એમની પાસે ધરેલ. પોતાની ઉત્તમમાં ઉત્તમ કૃતિઓને વિશેના અદનામાં અદના વાચકના અભિપ્રાયોને પણ સદા આદરથી સત્કારનારા એ લેખકને આ ફરિયાદ વાજબી લાગી અને એ સાતમી, આવૃત્તિ ખતમ થાય તેની સાથે જ પુસ્તકને નામશેષ બનાવવાનું એમણે સ્વીકાર્યું. એમની એ સૂચના મુજબ જ, વર્ષોથી એ અપ્રાપ્ય હોવા છતાં ને બજારમાં એની માંગ ઊભી જ હોવા છતાં, “ડોશીમાની વાતોનું પુનર્મુદ્રણ અમે આપી શક્યા નથી. હમણાં, ‘દાદાજીની વાતો'ની આ નવી આવૃત્તિ વેળા, મારા પિતાશ્રીનાં નેવું જેટલાં પુસ્તકોમાંથી ઉપરની રીતે બાતલ કરાયેલી “ડોશીમાની વાતોની પંદર વાર્તાઓ હું ફરી ફરીને જોઈ ગયો. એના કારુણ્યની નિષ્કારણ રેલમછેલ અને ચમત્કારોની પ્રયોજનહીન
લોકકથા સંચય
