વ્યાયામ – કસરતનો ઉદ્દેશ
વ્યાયામનો ઉદ્દેશ
- (૧) આરોગ્યરક્ષણ અને આરોગ્યવર્ધનનો,
- (૨) સ્વરક્ષણ અને પરરક્ષણનો,
- (૩) આનંદભરી સ્ફૂર્તિ મેળવવાનો, અને
- (૪) વ્યવસ્થિત કેળવાયલું સંયમબદ્ધ સમૂહજીવન ગાળવાનો હોઈ શકે.
હરીફાઈ એ માત્ર વ્યાયામનો ઉદ્દેશ સિદ્ધ કરવાનું વેગભર્યું સાધન છેઃ વ્યાયામનો એ ઉદ્દેશ નથી. વ્યાયામની હરીફાઈ પાછળ સંયમ છે, ગૃહસ્થાઈ છે, હરીફને પરાજય ન સાલે એવી એમાં ઉદારતા છે, એટલું જ નહિ, હરીફાઈ મૈત્રીમાં પરિણામ પામે એવી મહાનુભાવતા તેમાં રહેલી છે. અંગ્રેજી ભાષાએ આપેલો શબ્દ ‘Sportsmanship’ અને આપણી ભાષાએ વિકસાવેલો શબ્દ 'ખેલદીલી' આ બધા જ ભાવનું સંયોગીકરણ બની રહે છે.
આરોગ્યનો વિભાગ
લાંબા સમયનો અનુભવ અને પ્રયોગશીલતા વ્યાયામની અનેક ક્રિયા વિકસાવે છે. કેટલાંક નિત્યવ્યવહારનાં કામોમાંથી સ્વાભાવિક કસરત મળી રહે છે. નિત્યવ્યવહારનાં કામો એકમાર્ગી બની જાય ત્યારે તેમાં નીરસતા પ્રવેશે છે અને આખા દેહને મજબૂતી આપવાની તેની શક્તિ મર્યાદિત બની જાય છે. એટલે નિત્યકામને આનંદભર્યું બનાવવાના અને આખા દેહને કસનારા પ્રયાગો તરફ લક્ષ્ય દોરાય છે. વ્યાયામમાં પણ એકાંતિકપણું કંટાળાભર્યું બનતાં એમાં સાથ શોધાય છે અને સમૂહવ્યાયામના માર્ગે પ્રગતિ થાય છે. આમ
