એણે કર્યા છે કાબુલ-અફઘાનિસ્તાનના વંકા પહાડોમાં પાષાણ ઓશીકાં, ને તમે?.. તમે ક્યાંના છો?”
"ધોળકાનો.”
“હં-હં- રાણક વીરધવલના લડવૈયા: અવતાર ધરીને પહાડ દીઠો છે કદી ? ત્રાડો સાંભળી છે કદી ? મારો ઊંટ ગુર્જર દેશ ખૂંદતો આવ્યો છે, ને મેં જોયું છે કે પાટણ અને ધોળકા વીરોને પેદા કરનારી ભૂમિ કદી નહીં બને. બહુ વધુ પડતી ફળદ્રુપ, બહુ પોચી ને પોચી પોચી ધરતી ખેડનારો તમારો રાણક પાછો નિરક્ષર !”
“તમે ક્યાંના છો ?”
“આબુ પહાડનો.”
“આમ શીદ ભણી ?”
“યાત્રીઓને મળવા.”
"કોને, મંત્રીને ?”
“નહીં, મંત્રી તેજપાલનાં પત્નીને"
“કોને, અનુપમા શેઠાણીને ?”
“હા, એ મારા શહેર ચંદ્રાવતીનાં છે. એ મારી બહેન કહેવાય.”
"તમને શ્રાવકોની આ સંઘયાત્રા ગમે છે ?”
"ઠાકોર, તમારા મંત્રી તમારા કરતાં કાંઈક વધુ ડાહ્યા છે. એણે ફોસી ગુર્જરોને સૌરાષ્ટ્રના ગિરિરાજોની ગોદ બતાવવા માંડી છે. કારણ કે..”
“શું કારણ કે ? કેમ રહી ગયા ?”
"કારણ કે –" એમ કહી એણે પેલાના કાન સુધી મોં લઈ જઈ કહ્યું: “આવે છે.”
“કોણ ?”
"યવનોનાં ધાડાં. ભીરુ ! ભાગીને ક્યાં તારા ખંભાતના દરિયામાં પડીશ ? નાસીને ક્યાં સંતાઈશ ? તારા સરીખાની ઠાકુરણોનાં કલેવર રોળાશે ને તું સંતાઈ જઈશ ? તારો સ્વામી આટલો બધો નપાવટ ! સોરઠને ગામેગામ હું જોઉં છું કે યવન શબ્દ સાંભળી સૌ પૂંછડી સંકોડે છે, ત્યારે પેલો બુઢ્ઢો લવણપ્રસાદ પાટણમાં ઊભો ઊભો સિંહગર્જના સુણાવે છે દિલ્લીશ્વરને, અમારા મરુરાજોને, માળવાને, ને દખણા યાદવોને. એ ગર્જનાની પાછળ બળ કેટલું છે તે તો હું જોતો આવું છું ગુજરાતને ગામડે ગામડે ! રંગ છે એ બુઢ્ઢા બહાદરને; રંગ છે એની આશાને ને આસ્થાને, કે એ આ ફોસી ભોમના નામમાં કલ્પિત પ્રતાપ મૂકી રહ્યો છે!"
સંધ્યાએ શાસ્ત્રસ્તવનો ગુંજતો એનો એ જ કંઠ આ રાત્રિએ બદલી ગયો
