ઉગારવાની વાત મૂકી દઈશ; અને પછી તું એને એમ કહેજે કે આ એક જણને બચાવવામાં મને મદદ કરો.”
"આ એક ગૃહસ્થની બાઈ છે, તેણે મને બહુ ઉપકાર કર્યો છે, તેને મારે સાથે લેઈ ઉગારવી છે; એમ કહીશ. કેમકે મારે બહેન તો છે નહિ એમ એ જાણે છે. અરે ! પેલો ગુલાબસિંહ કયાં છે?”
“એનું નામ જવા દે.”
“ આ રમા ઉપર એને પ્રેમ હશે ખરો?”
“હશેજ; એ એની પત્ની છે, અને એના પુત્રની માતા છે.”
"પત્ની—માતા ! ગુલાબસિંહનો પ્રેમ હજી છે ! ત્યારે એ આમ કેમ રખડે છે?”
“હવણાં વાતો કરવાનો વખત નથી; હું રમાને સમજણ પાડી, આપણી સાથે આવવા તૈયાર કરવા જાઉં છું. તું જા ઘરમાં બેશ.”
"પણ એનું ઠેકાણું? વખતે તારી ઘરવાળી પૂછે ત્યારે?”
"યમુનાના કીનારા ઉપર માછીવાડામાં--"
લાલાજી તુરતજ ચાલતો થયો. બંદો એકલો પડ્યો એટલે થોડીક વાર વિચારમાં ગ્રસ્ત થઈ ગયો. “વાહ રે વાહ ! આ બધામાંથી હું મારું સાધી લેઉ તો કેવું ! મેં વારંવાર કસમ લીધા કે હું વેર વાળીશ,--ગુલાબસિંહ! તારી સ્ત્રી ને તારો છોકરો આજ મારા હાથમાં આવ્યાં છે, હવે એ વેર વાળવુંજ જોઈએ, અને ઓ ઉદ્ધત જયપુરીઆ! તારી રજાચીઠી, તારા પૈસા, ને તારી સ્ત્રી બધુ મારે કબજે કેમ નહિ થાય ? તું જાણે મહોટો બાદશાહનો બેટો હોય તેમ વળી મારી સાથે પણ મીજાજથી વર્તે છે, ને એક ભીખારીને દયા લાવીને આપતો હોય તેમ, મને મદદ કરે છે, અને એ ગોપી! તું તો મારી પ્યારી છે, ને તારી દોલત મને તારા કરતાં પણ વધારે પ્યારી છે! બસ, ત્યારે, ચાલો પૂતળાં, તમારી દોરી હુ ખેંચું છું.”
જે ઓરડામાં પેલી ગોપિકા વિચારમાં ગુમ થઈ જઈ, ઇર્ષ્યાથી આંખ ચઢાવી, બેઠી હતી ત્યાં બંદો ધીમે ધીમે ગયો. બારણું ઉઘડ્યું કે તુરત એણે આતુરતાથી ઉંચું જોયું, પણ બંદાનું મોં જોતાં નિરાશ થઈ અવળું જેવા લાગી.
“બંદાએ કહ્યું “ લાલાજીએ મને તમારી પાસે વાતો કરવા મૂક્યો છે.