રાખ્ય ! મરદ છો કે બૈરું ! હું બા’ર જીવતો બેઠો છું તાં લગી તારા બરધિયાને શો વાંધો છે ? હેમત રાખ્ય ને સજા ભોગવી કાઢ્ય, ભૂંડા !”
ઘૂમટો કાઢીને પેલી રૂપસંગ ભીલની બૈરી ઊભી છે. એકબીજાને નીરખે છે. અરે, ડાઘો રૂપસંગ ભીલ પણ રડી પડે છે ! શાબાશ, મારા પથ્થરો રૂપસંગ ભીલને આંસુડે ભીના થયા, એ મારો વિજય કંઈ જેવો તેવો છે ? સાવજ સરખો રૂપસંગ ચોધાર આંસુડે પેલી ઘૂમટાવાળીને કરગરે છે કે “અરે ભૂંડી, ત્રણ-ત્રણ મૈનાની મુલાકાતમાં પણ તું ના આવે ! મોઢુંય ન બતાવે ! મારાં છોકરાંની ખબરેય ના આલે ?”
“શું કરું ?” ઘૂમટાવાળી ૨ડતી-પડતી કહે છે : “રેલભાડાનાં નાણાં નૂતાં, તે મેં મારાં કડલાં મેલીને ભાડું જોગવ્યું. અને દીચરી તો પંદર દી પેલાં માતામાં ગુજરી જઈ –”
– અને રૂપસંગની આંખોએ ઝરા વહેતા મૂક્યા.
મુકાદમ ! ઓ મુકાદમ ! આ રડે છે, મુલાકાતમાં રડે છે ! લગાવ એને ધોકલા. એની બૈરી દેખે તેમ લગાવ. જોજો મોટો મુછાળો થયો છે અને રડે છે ! મારો એને, પાછો કાઢી મૂકો.
બારણાં સુધી જઈને વળી એ કેમ ઊભો રહે છે ? ત્યાં દૂરથી બીજી બારી સોંસરવી નજર માંડીને કેમ એ એની બૈરીને જોઈ લે છે ? એની મુલાકાત પૂરી થયા પછી એનાથી આવું તારામૈત્રક થઈ શકે કે ? કાયદો શા માટે શિથિલ કરી મૂકો છો, મુકાદમ ? આ તે જેલ છે કે બૈરી સાથે પ્રેમની નજર ખેલવાનું ભીલડાંનું ખેતર છે ? દીચરી મરી ગઈ તેમાં આંહીં શાનો રડવા બેઠો ? બહાર નીકળે તે દા’ડે પોક મૂકી મૂકીને દીચરીને સંભારજે ને !
શા સારુ આવી મુલાકાતો જ થવા દેવી ? હવે ચાર દિવસ સુધી રૂપસંગ ભીલડો સરખું કામ નહિ કરી શકે. તમે મારી મારીને તે એને કેટલો મારશો ?
સાંજના ઓળા ઊતરે છે. પચીસ જણાની આવી મુલાકાતો પતી જાય છે. કેદીઓની ચોપડીઓમાં ‘ત્રૈમાસિક મુલાકાત આપી’ તેવી છાપ છપાઈને જેલરની સહી થઈ જાય છે. રાત્રિના અંધારામાં હું એકલી પડીને
