૨૮-૫-૧૮૯૬
આધીનતા
ન્હાનાં ન્હાનાં વન વન તણાં ઊડતાં પંખિડાં કૈં,
કેવાં શીખો મધુર ગીતડાં સર્વ આધીનતાથી?
પેલી જોડી લટુપટુ થઈ વૃક્ષમાં ત્યાં ઉડે છે,
પાંખે પાંખે નયન નયને વ્યાપ્ત આધીનતા છે.
પેલો ભૃંગે ફુલ ફુલ પરે એ જ આધીનતાની
ચોટી ઉડી ભણણણ કરી ગાય છે ગુંજ ગુંજી!
પુષ્પોની એ મધુરજભરી પાંખડી પાંખડીથી
ગોષ્ટી રેલે રસ છલકતે એ જ આધીનતાની!
ઊગે ચન્દ્રે ખૂબસૂરતીથી વિશ્વ રેલાવનારો
પીવા પ્યાલો કુમુદીદિલથી એ જ આધીનતાનો;
રે! બીડાયો કમલપુટમાં, હાય! આધીન ભૃંગ,
ના શું તેને શશીકિરણને ઝાંખવા હોંશ હોય?
ઓહો! મીઠી કુદરત તણાં બાલુડાં બાપુ વ્હાલાં!
હોજો સૌને અનુકૂલ સદા આમ આધીનતા આ!
બ્હોળું છે આ જગત તહીંથી કાંઈ વીણી જ લેતાં,
છો માની ત્યાં જગત સઘળું મગ્ન આધીન ર્હેતાં!
મ્હારે રોવું મુજ હૃદયનું કાંઈ છે દર્દ કિન્તુ
રોઈ ગાઈ તમ હૃદયને ચેતવી જાઉં, બાપુ!
રે! ના વારૂં તમ જિગરની કાંઈ આધીનતા, હું,
એ તો હું એ દરદ સહતાં મૃત્યુ સુધી ન ત્યાગું.
મેં ચૂંટ્યું'તું મમ હૃદયનું સ્થાન આધીનતાનું,
કેવું મીઠું રસિક દ્રવતું પુષ્પ વા પ્રેમ જેવું!
બાઝ્યું ચોટ્યું મુજ જિગરના છેક ઊંડાણ માંહીં,
પીને પાયો રસ હૃદયનો ખૂબ આનન્દ માંહીં.
