બહુ ય રસ છે મને, હ્રદય છે હજુ તો, અહો !
અરે ! હ્રદય જો ગયું , રસ ગયો પછી તો બધો;
ભલે મૃદુ રહી સહી જખમ છેક ચૂરો થતું,
કઠિન ન બનો કદી હ્રદય એ જ ઈચ્છું, પ્રભુ !
૨૪-૬-૧૮૯૬
એક ઉદાસ દિવસ
આકાશે છવરાઇ છે રજ અને વાયુ વહે આંચકે,
ના છે વાદળ, ના રવિ, પડી ગઈ મેલી દિશાઓ બધે;
આ નીલાં ભુખરાં દિસે તરુ અને ડોલી રહ્યાં સુસ્ત કૈં,
ના છે તાપ પરન્તુ આ જ્વર સમી ઉન્હી હવા લાગતી,
ઊડે છે શુક કોઈ તો દુઃખી થતું દેખાય છે ઊડતાં,
પાંખોમાં નવ જોર છે ચણ મળી આજે દિસે ક્યાંય ના;
કાંઇ લક્ષ્ય વિના અરે ! ભમી રહ્યું એવું દિસે છે મને,
જ્યાં ખેંચી લઈ જાય છે પવન ત્યાં જાતું બિચારૂં અરે !
હું એ એમ જ આજ કૈં ભમી રહ્યો, વાડી તળાવે, વને,
વાંચ્યું, કાંઈ લખ્યું, સૂતો, ભટકું છું, ના ચેન કૈં એ પડે;
ના છે કાંઈ વિચાર , હેતુ નહિ કૈં, બ્હેરી બની લાગણી,
ઇચ્છે છે મન આપઘાત કરવા, સૂનું હસે છે, વળી.
સ્વપ્નાં મેં કંઈ ગોઠવ્યાં પણ થઈ મૂર્તિ ન એક્કે ખડી,
હૈયાનાં કંઈ દર્દ જોઈ વળતાં, રે ! ઘા ય લાગે નહીં;
આવું કાંઈ લખાય છે, પણ અરે ! બેચેની ત્યાં એ રહી.
રોવાનું મન થાય છે, પણ ખરે આસું ય એક્કે નહીં
૨૬-૬-૧૮૯૬
એક આગિયાને
તુજ પાંખ ચળકે પર્ણનાં ઝુંડો મહીં ચક્રો રચી,
બ્રહ્માંડને પોષી રહી તે દ્રષ્ટિ અહીં એ છે નકી;
તુજ ઉદરપોષણમાં તને તુજ રૂપ ઉપયોગી થતું,
તુજ નેત્ર આગળ દીવડો કૈં શ્રમ વિના દેખાડતું.
