અરે ! પંખી ! મ્હારૂં પતિત દિલ આ પાવન કરી,
સ્વધામે ચાલ્યું તું, કસૂર મમ શું માફ ન કરી!
પ્રિયે ! બચ્ચાં વ્હાલાં ! તમ સમ હતું તે મરી ગયું,
જતાં તે પારેવું ગૃહ મમ થયું શૂન્ય સરખું;
થયું થાવાનું તે, થઇ ગયું ‘થયું ના’ નહિ થશે,
ઉન્હાં અશ્રુ ત્હોયે દિલ રુધિર શાં વ્યર્થ વહશે!
અરે ! કો’ પ્યાલામાં શરબત ભર્યું તે પડી ગયું,
ઢળ્યું પાણીમાં ને ઉદધિવીચિ માંહી મળી રહ્યું;
ન પીવાયું, ખોયું, પણ નવ ગયું પૃથી પરથી,
રહ્યાં તત્વો મીઠાં ઉદધિ કડવામાં ભળી જઈ!
અહો ! આ પારેવું શરબત હતું, અમૃત હતું,
બૂરાં ભાગ્યે મ્હારાં મમ ગૃહ તજ્યું, એ મરી ગયું;
મર્યું, ખોવાયું, વા ઢળી ગયું કહો, કે ઉડી ગયું,
ભળ્યાં ભૂતે ભૂતો; લય નથી થયું એ કબૂતરૂં!
૨૨-૩-૧૮૯૪
સમુદ્રથી છંટાતું બાલક [૧]
નિગૂઢાર્થો આવા તુજ નયનને કોણ શિખવે?
ઉદાસી ભાવો આ, શિશુ ! તુજ દિલે કોણ છૂપવે?
વિચારો ઊંડામાં શિથિલ સહુ છે આ અવયવો;
ભર્યો તારા ભ્રૂમાં ગમગીન અને શાન્ત ભડકો !
વહી જાતાં વ્હાણો બગ સમ દીસે દૂર દરિયે,
ઝૂલંતાં પાણીમાં શિખરવત મોજાં કૂદી રહે;
વિના હેતુ ના ના જલધિ ધરતી કાર્ય કરતાં,
ન પક્ષી ન્હાનાં આ ભ્રમણ કરતાં વ્યર્થ અથવા.
તને તો ભાસે છે વિષમય બધાં ક્ષુદ્ર સુખ આ,
વિચારો ત્હારા છે ગંભીર અતિ કોથી ન ડગતા;
સમાધિ સાધી તેં સજડ તુજ આત્મારટનની,
દુઃખો તારાં ધૈર્યે વહન કર આશા દિલ ધરી.
- ↑ * અંગ્રેજ કવિ મેથ્યુ આર્નોલ્ડના Gipsy Child નામના કાવ્ય પરથી.
