કર્યું કુરબાન આ દિલ મેં “હતી હું ચાહતી તેને”,
કહેતાં બોલ તું એવા નહીં શરમિંદ શું થાશે?
નઝરથી દૂર હું થાતાં, અગર દૌલત ઊડી જાતાં,
જબાંથી બોલશે શું તું, “હતી હું ચાહતી તેને”?
કબજ આ રૂ થશે ત્યારે જમીનમાં ગારશે મુર્દું–
ફૂલો ફેંકી ઉપર તે શું કહેશે “ચાહતી તેને”?
કબર નીચે-ખુદા ઉપર નથી કૈં દૂર-ઓ દિલબર!
છતાં “દિન એક તેની હું હતી” એવું કહેશે શું?
કહેવાનું કહી ચૂકી! હવે ફરિયાદ શી ગાવી?
ભલે તો ખેર કિસ્મતમાં ફકીરી ખાક છે લાગી!
હવા તુજ વસ્લની પલટી, ચમન મ્હારો ગયો ફીટી;
હવે આ હાડપિંજરને રહી અંજામની બરકત!
અરે! એ મસ્ત યારીમાં ખુદાઈ શી હતી બરકત!
હવે તો બેહયાઈને રહી બેઝારીમાં બરકત!
રહેવું મોજમાં માશૂક-તને આમીન્ એ બરકત!
હમારી પાયમાલીમાં હમોને છે મળી બરકત!
અમીરી બો અને ઇઝ્ઝત રહે હરગિજ તુજ કાયમ!
ફકીરોની ફકીરીમાં ફકીરોને ખરી બરકત!
મગર અફસોસ-ઓ માશૂક! હતું દિલ આ ઝબે કરવું-
નિવાઝી કોઈને તેને હતું ખેરાતમાં દેવું!
પરન્તુ છેવટે, ભોળી! હતું કહેવું રડીને કે:–
“અરે! તું છે હજુ મ્હારો અને હું છું સદા ત્હારી.”
૧૬-૮-૧૮૯૫
ગ્રામ્ય માતા
ઊગે છે સુરખી ભરી રવિ મૃદુ હેમન્તનો પૂર્વમાં,
ભૂરું છે નભ સ્વચ્છ સ્વચ્છ, દીસતી એકે નથી વાદળી;
ઠંડો હિમભર્યો વહે અનિલ શો, ઉત્સાહને પ્રેરતો,
જે ઉત્સાહ ભરી દીસે શુક ઊડી ગાતાં, મીઠાં ગીતડાં?
મધુર સમય તેવે ખેતરે શેલડીના,
રમત કૃષિવલોનાં બાલ ન્હાનાં કરે છે;
