પડી એ ધ્રૂજતી બાલા, વેલી શી ધરણી પરે;
વીણા નીચે પડી તૂટી, કન્યા ઇચ્છતી તે બની!
૧૫-૧-૧૮૯૬
પુત્રીમરણથી હસતો પિતા
ભલે રોતાં લોકો, હૃદય મમ તો આજ હસશે,
હવે શું કમાવું કરચલી પડેલા અધરને ?
બહુ ધોવાયા છે રુદન વતી આ ગાલ ઘરડા,
અને લીંટ મ્હોટા દુ:ખ વતી પડ્યા છે જિગરમાં.
અરે ! એ લીટા એ દુ:ખ વતી પુરાઇ સહુ ગયાં,
વહે અશ્રુ વ્હેવા જરી પણ નથી માર્ગ દિલમાં,
અરે ! આ હૈયાની ઉપર વળી વહ્નિ વરસતો,
હવે તો સૂકાવી હૃદયજલ પોતે બૂઝી ગયો.
અહો ! વ્હાલી બાપુ ! મરણ તુજ આજે થઇ ગયું,
નિરાશાનું લ્હાણું સુખમય મને એ દઇ ગયું,
ગયું તે લાંબું જીવિત મુજ બાકી નહિ હશે,
હશે ત્હોય છો હો, કરીશ સઘળું પૂર્ણ હસીને.
અરે ! રોવું એ તો જરૂર નબળાઈ જ સઘળી,
અશ્રદ્ધા એ પૂરી કુદરત તણાં કાર્ય પરની;
રડે એ તો સ્વાર્થી, જરૂર હસનારો જ પ્રણયી,
ન સ્વાર્થો મ્હારે તો નવ રડી બનું હું મતલબી.
ગયો ત્હારો ભાઈ રુદન કરતાં છોડી અમને,
હતી તું તો ન્હાની હસતી શબ સામું નિરખીને,
છતાં ચ્હેરો ત્હારો રુદન કરતાં જોઈ અમને,
જરા ઝંખાયો ને ખડખડી હસી તું ફરી અરે !
ન ત્હારી માતાનો જખમ કદી રૂઝ્યો જિગરનો;
છતાં છુપાવા એ કરતી બહુ યત્નો મુજ થકી;
ન રોવાતું હુંથી, “રુદન વતી થાશે દુ:ખી પ્રિયા,”
અરે ! એવું ધારી ખમખમી રહેતું હૃદય આ.
પરાણે શે આવે રુદનમય હૈયે સ્મિત ભલા ?
હસ્યાથી એ છુપું પ્રણયી થકી હૈયું ક્યમ રહે ?
