‘પણ હવે આ વળગણ કાઢવી કઈ રીતે ?’
‘ભૂવો ધુણાવીને એને મરચાંની ધુંવાડી કરાવીએ... ને જરૂર પડ્યે ધગધગતા તાવિથાના ડામ દેવરાવીને પણ ભગાડીએ તો જ સંતુ સાજી થાય—’
‘પણ ઓઘડિયો ભૂવો પંડ્યે જ મગજમેટ થઈ ગ્યો છ ત્યાં ધૂણશે કેમ કરીને ?’
‘ઓઘડિયાનું ક્યાં દેવું કર્યું છે ? શાપરથી ભુવાને તેડાવીએ—’
વખતી આ વિચારની વિરુદ્ધ હતી. એણે કહ્યું : ‘સંતુનું દુઃખ હું જાણું છું. આમ ડાકલાં વગડાવ્યે કે ભૂવા ધૂણાવ્યે કાંઈ વળવાનું નથી.’
‘તો પછી શું કરવું ? આમ ને આમ તો ગાંડ૫ણ વધતું જ જાશે.’ ઊજમે ચિંતા વ્યક્ત કરી.
‘આનો કાંઈ આરો કેમ કરીને આવશે ?’ હરખે અધીરાઈ બતાવી.
‘આરો તો એક જ રીતે આવે એમ છે,’ વખતી એ ગંભીર અવાજે સૂચવ્યું, ‘સંતુનો ખાલી ખોળો ભરાય તો જ—’
સાંભળીને હરખ અને ઊજમ બન્ને સ્તબ્ધ થઈ ગયાં. આ ડોસી બોલે છે કે બકે છે ? એને કાંઈ કળ-વકળનું ભાન છે કે નહિ ? સંતુનો ખાલી ખોળો હવે શી રીતે ભરાવાનો હતો ?
‘તમારા કરતાં મેં વધારે દિવાળી જોઈ છે,’ વખતી બોલી રહી, ‘આ સંતુ જેવાં તો ઘણાં ય ગાંડપણ મેં ભાળ્યાં છે. ઠાલાં આવા વહેમમાં પડશો મા. શંકા, ભૂત ને મંછા ડાકણ... ઈ અજવાળીનું શું ગજું ! ઈ સંતુને ગાંડી ય ન કરી શકે, સાજી ય ન કરી શકે...’
ખરે બપોરે આવી વાતચીત ચાલતી હતી ત્યાં જ શેરીને નાકેથી ડુગડુગીનો અવાજ સંભળાયો.
અને સંતુના કાન ચમકી ઊઠ્યા.
ઊજમ બોલી : ‘આ દુકાળમાં અધિક માસ...ભચડો વાદી