જાય છે. સાહેબ રવાના થાય છે. સભા વિખરાઈ જાય છે. લાંબું કરવામાં સ્વાદ રહ્યો નથી. રાંધી આણેલું ભોજન બેસ્વાદ બને છે.
સાહેબ ચાલ્યા ગયા એ સારું થયું; નહીં તો એ પોતડિઆળા માણસ પાસેથી સાહેબને કેટલીક એવી વાતો સાંભળવા મળત કે જે સાંભળવા પોતે તૈયાર નહોતા.
સાહેબે બોલાવેલ સભાના ખબર મહારાજને ગામડામાં મળ્યા હતા. ત્યાંથી પોતે રાતે આ ગામમાં આવીને શાંતિથી શ્રોતાજનોની વચ્ચે બેસી ગયા હતા. કાવીઠાવાળા ખોડિઆએ પરગણામાં સળગાવેલી હોળી વચ્ચે મળેલી આ સભા હતી. એ હોળીની આંચ ઉપર હાંડલીની માફક આ બ્રાહ્મણનું હૈયું સડસડતું હતું. ખોડિઓ હાથતાળી દઈને ગયો હતો, માણસાઈમાંથી ગયો હતો; અને એ માણસાઈનો માર્ગ ચુકાવનારી પરગણાની પોલીસ હતી, એ દિલદર્દે મહારાજની જીભેથી સભામાં આટલા અપવાદરૂપ ઊના શબ્દો કઢાવ્યા હતા.
ખોડિઆને હાથમાં લેવાનો સમય તો, આ ભાષણકર્તા સાહેબે એને બગલમાં લીધો તે દિવસથી જ, ચાલ્યો ગયો હતો. હવે તો ખોડિઆની લૂંટોથી ત્રાહિ ત્રાહિ પોકારતી વસ્તીને એ ત્રાસથી કેમ છોડાવવી એ જ પ્રશ્ન હતો. સાહેબે જ્યાં દમદાટીથી કામ લેવા ધાર્યું હતું, આખી કોમને ગુનેગાર ગણી ગાળો દીધી હતી, ત્યાં આ બ્રાહ્મણે પોતાના ધર્મને છાજતો માર્ગ ગ્રહણ કર્યો.
યજમાનોની ન્યાત ભેળી કરીને એણે કહ્યું : "આપણી ન્યાતમાં આ ચાલવા જ કેમ દેવાય ? ખોડિઆનો ખોપ આપણે જ બંધ કરાવવો જોઈએ.”
ન્યાતે નક્કી કર્યું કે કાવીઠાવાળાઓ આ એમના માણસનો ત્રાસ અટકાવે નીકર આખું કાવીઠા ન્યાત બહાર મેલાય.
કાવીઠાવાળાઓને સંદેશો પહોંચ્યો. ખોડિઆનો પક્ષ કરનાર ત્યાં કોઈ નહોતું. ખોડિઓ પેટમાં ખૂતેલ છૂરી–શો ખટકતો હતો; પણ એ છૂરી હાથ આવતી નહોતી.
