આંગળી ફેરવી.
"શું સાત ?"
"સાત રાંડીરાંડો મારા ઘરમાં છેઃ એક બાર વર્ષની, બે સોળ-સોળની, એક પચીસની... એનાં બાળકો, વૃદ્ધ પિતા.. બાવીશ વર્ષે તો મારે એ સૌનો દાદો બની જવું પડ્યું. સાત રાંડીરાંડોની વચ્ચે જુવાન કન્યાને પરણીને હું ક્યાં પગ મૂકું ? ક્યાં સમાઉં ? કયું સુખ ભોગવું ? અને, ભાઇને કહું કે, મજા છે. આખા દીનો થાક્યો લોથ થઇ ગોદડાં માથે પડું છું. સ્વપ્નાં વનાની નીંદર આવે છે. જુવાનીનાં પચીશ તો નીકળી ગયાં, ને હવે સાતેક વરસ બેઠો રહું તો રાંડીરાંડ બેનોનાં ને ભાઇઓનાં ને ફઇઓનાં છોકરાં ચણ્ય ચણતાં થઇ જાય. કાઢ્યાં એટલાં ક્યાં કાઢવાનાં છે ! લ્યો બેસો, ભાઇ !" કહેતા ઘૂઘા ગોર ચાલી નીકળ્યા.
મેં મારી મેડી પરથી જોયું: ઘૂઘા ગોરની ગતિ ગંભીર હતી. એની દૃષ્ટિ ધરતી તરફ ઢળેલી હતી. એની પડખે જ લગ્ન-ગીતો લલકારતી સ્ત્રીઓ નીકળી હતી.
ઘૂઘા ગોરનું મોં ઊંચું પણ ન થયું.
થોડા દિવસ પછી મેં ઘૂઘા ગોરને રેલવે-સ્ટેશને જૂદા રૂપે જોયાઃ માથે સફેદ ફાળિયું, મૂછો બોડેલી; છતાં એવો ને એવો ચમકતો, સમત્વભર્યો ચહેરો. પૂછ્યું: "કેમ ? કઇ તરફ ?"
"કાંઇ નહિ,ભાઇ ! સારું છે. એ તો મારી એક જુવાન ભાણેજનો વર એકાએક દેશાવરમાં ગુજરી ગયો છે, અને બાઇ એકલી, કશી જ આજીવિકા વગરની થઇ પડેલી પાછી આવી છે. સીમમાં ખેતર નથી ને ગામમાં ઘર નથી; તે જાઉં છું હવે તેડી લાવવા."
"આંહી જ રાખશો ?"
"હા જ તો, ભાઇ !"
"ત્યારે તો તમારો બોજો વધ્યો !"
"એનું કશું નહિ, ભાઇ ! કહીશ કે, "બાઇ, તું મને કંઇ ભારે નથી પડવાની. હું વળી વર્ષે બે-પાંચ સરાવણાં વઘુ કરાવીશ. તારા જોગા દાણા
