“મૈયતમાં પણ શત્રુઓએ રમખાણ મચાવ્યાં, કૈંકને ઘાયલ કર્યા, એ જોયું ?”
જલ્લાદજીએ ફરીથી માથું હલાવ્યું. હજુ પણ એના હાથની અદબ ભીડેલી હતી. થીજી ગયેલા પ્રવાહ જેવો એ ઊભો હતો.
ખુરસી પર બેઠેલા વૃદ્ધે પોતાનો હાથ જલ્લાદજી તરફ લંબાવ્યો. એનાં આંગળાં વચ્ચે એક કાગળની ચબરખી હતી.
જલ્લાદની અદબ છૂટી : હાથ લંબાવીને એણે ચબરખી લીધી. ઓરડામાં આવ્યા પછીની એના શરીરની આ પહેલી જ ક્રિયા હતી. અને એના જમણા હાથની આટલી જરૂર પૂરતી ક્રિયા સિવાય બીજાં તમામ અંગોમાં મૃતવત્ નિશ્ચલતા હતી.
ચબરખીમાં લખેલું નામ વાંચતાં જ એની આંખોનાં ભવાં ઊંચાં ચડ્યાં : “આ શું ?” એણે વૃદ્ધની સામે ઉશ્કેરાટભર્યા અવાજે બોલવા માંડ્યું : “આ તો મારો મિત્ર ! આની ગરદન ઉપર મારી કુહાડી કેમ પડી શકે ? આ તમે શું કહો છો ?”
“કોમનો નિર્ણય : જાનને બદલે જાન. હત્યા કરનારને હણવો.” પ્રમુખ વૃદ્ધના ગળામાંથી ઠંડાગાર શબ્દો આવ્યા.
“પણ-પણ –” જલ્લાદની ખામોશી પીગળતી હતી : “આ તો મારો બચપણનો ભેરુબંધ : આ તાઈ અને હું ભેળા રમતા. ને મને મારા બાપુ મારતા ત્યારે તાઈની આંખોમાં આંસુ ચાલતાં. આમ તો જુઓ–”
કહીને એણે પોતાના કુડતાની બાંય ઊંચે ચડાવી કાંડા પર બતાવ્યું : “જુઓ, આ શું છે ? નાના હતા ત્યારે તાઈએ મને મારેલ છુરીનો આ ડાઘ છે. અમારી ભાઈબંધીનું એ એંધાણ છે. ને મારા જમણા હાથ ઉપર જ છે. એ જ હાથ શું તાઈની ડોક ઉપર કુહાડી ઉપાડશે ?”
બુઢ્ઢાની ડોક હતી. એના ચુપચાપ મોં-મલકાટે એની કરચલીઓને વધુ બિહામણી બનાવી.
જલ્લાદજીની આંખો બીજી બેઠક પર ચાલી. બીજો વૃદ્ધ પણ ઠંડોગાર અને અનિમેષ બેઠો રહ્યો.
