રસતરંગ : ૧૨૭ છે. રસપૂર્વક તે નિહાળે છે! એકાએક બીભત્સ રસના સ્વામી મહાકાળ યમનું સ્વરૂપ ધારણ કરી પ્રગટ થાય છે અને સર્વ વસ્તુઆને તુચ્છ કારતું–તિરસ્કારતું ગીતનૃત્ય કરે છે. ] બીભત્સ : ઝગમગ ચેહ પ્રસારી રહે, ચિનગારી જલતી, જલતી જલાવતી. પ્રજલિત દેહ, દમન નિજ ડખે, કાજળ ધુમ ઊડી શું ઝંખે ? અભિન્ન, મરણ જનનની રેષા છલતી છલાવતી......ઝગમગ...... યૌવન બળવાને, પરગ ચમ મહેાં અસ્થિ જળવાને, યમને ફ્રાંસે દુનિયા ઢળતી, ઢળતી ઢળાવતી......અગમગ...... મહાકાલ : ફેંકી દે, ફેંકી દે ! તારા હાથમાં શું ધરી રહી છે તું? લીલા : 'કેમ ? એ તે મેાતી છે. સૌંદનાં જાણે ૬ ! મહાકાલ : છઠ્ઠ ! તને એ સૌંદ નાં છુંદ લાગે છે ? મેતી એટલે શુ તે ખબર છે? લીલા : મેાતી એટલે...માતી, ચમકતું પાણીદાર જવાહિર સુંદર કંઠની શેાભા !
- ખમાચ-તરાનાના રાહ
મહાકાલ : ચમકતું પાણીદાર જવાહિર ? મેતી પાછળ મરજીવા બનતાં માનવીને કાં કશી ખબર છે એમાં ચમકે છે કાઈ જીવંત પ્રાણીનુ માત ! એમાં પાણી દેખાય છે? એ બીજું કશુ નથી; પરંતુ એક જીવત પ્રાણીનું ઠરી ગયેલું. રાગમ . છે, રાગવમન ? સુંદર કંઠની એ રોભા નથી; માતે ઊભી
