નાખી, રહ્યાસહ્યા એક ગાડીવાળાએ મને પૂછ્યું :
‘ચાલો, સાહેબ.’
‘શું લઈશ ?’ મેં પૂછ્યું.
‘આપની સાથે ભાવ ઠરાવવાનો હોય ? - આપ આપશો તે હું ખુશીથી લઈશ.’
‘પરંતુ આપણને તકરાર પાલવે નહિ. પહેલેથી ભાડું નક્કી કરી દે.’
‘ક્યાં હાથીઘોડા માગીએ છીએ, સાહેબ ? મહેનત જોઈને આપજો, આપને તો કંઈક વખત હું પહેલા લઈ જતો.’
ખરે, એ મુસ્લિમ ગાડીવાળો અંશત: મારો પરિચિત હતો. હિંદુથી મુસ્લિમ ગાડીમાં બેસાય ? કે ગાડીવાળામાં હિંદુ બહુમતી આ પ્રાંતમાં સ્થાપી શકાય ? પરંતુ ઘોડાઓમાં હિંદુ મુસ્લિમનાં ભેદ પડે કે નહિ ? ભાવિ એ પ્રશ્નનો ઉકેલ આપી રહ્યું છે. હાથી અને ઘોડા બન્ને કરતાં આજકાલ મોટરો વધારે અનુકૂળ પડે છે. એટલે શક્તિ હોત તો હાથી અને ઘોડા જેવા નિરુપયોગી પ્રાણીને બદલે ક્ષણવારમાં વીજળીવેગે ઘેર પહોંચાડનાર એ વાહનનો જ હું ઉપયોગ કેમ ન કરત ? મોટર તો ખ્રિસ્તી ધર્મ પાળે છે એટલે એને માટે મને વાંધો હોય જ નહિ.
અને ખરેખર અંધારામાં ઊભી રહેલી એક મોટરબસ બહાર નીકળી આવી અને તેના કન્ડક્ટરે ‘આવવું છે ? આવવું છે’ની ભયંકર ચીસો પાડી મારું ધ્યાન ખેંચ્યું. કન્ડક્ટરની ચીસોમાં મને ઉચ્ચારમાર્ગ મળ્યો એટલે મેં પૂછ્યું :
‘ક્યારે ઊપડે છે ?’
‘હમણાં જ.’ તેણે ‘આવવું છે’ના કકળાટને ચાલુ રાખતા જવાબ આપ્યો.
જોતજોતામાં આખી બસ મારા પર ધસી આવી અને મેં ઘોડાના મુખ નીચે આશ્રય લીધો,
‘અરે, સાહેબ ! ઠીક કહું છું. ચાલો. મરજી ફાવે તે આપજો.’
