પૃષ્ઠ:Rasbindu.pdf/૯૨

વિકિસ્રોતમાંથી
આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.
ગાડીવાન : ૮૫
 

તે મેં સાંભળ્યું નહિ. તેણે ચાબુકનો એક સટાકો લગાવી ગાડી ઉપાડી.

અમારી બસ પણ ઘર્‌ર્‌ અવાજ સાથે ઊપડી, અને ઝડપથી આગળ દોડતી ગાડીને તેણે પકડી પાડી; એટલું જ નહિ. એ ગાડીને તેણે પાછળ મૂકી દીધી. ગાડી આગળથી પસાર થતાં થતાં મેં જોયું કે ગાડીવાળો ઘોડાને ઉપરાછાપરી ચાબુક લગાવ્યે જતો હતો. ચાબુકના ફટકા અને મોટરબસના ઘર્‌ર્‌ અવાજમાં ઘોડાગાડીવાળાની વાણી પણ મેં સાંભળી : ‘કમબખ્ત ! લે આ ચંદી, તારા નસીબમાં આજ ભૂખે મરવાનું જ છે !’

ચાબુકના ફટકા અને ગાડીવાળાની વાણી એ પણ સૂચવતી હતી કે માત્ર ઘોડો જ નહિ પરંતુ ઘોડાનો માલિક સુધ્ધાં આજની રાત ભૂખે સૂવાની જ કમબખ્તી ધરાવતો હતો.

એકાએક પ્રશ્ન મારા હૃદયમાં ઊઠ્યો—

ઘોડાને વાગતી ચાબુક શું એ ગાડીવાન ખરેખર ઘોડાને મારતો હતો ? મને લાગ્યું કે એ ચાબુકના ફટકા ઘોડાને નહિ પણ મને મારતો હતો. જૂનું ઓળખાણ; ઓછામાં ઓછો ભાવ; ઘેર જઈ સૂવા ઉપરાંત કશું જ વધારે મહત્ત્વનું કાર્ય નહિ ! છતાં બસની ઉતાવળમાં એ સર્વને ભોગ આપી ગાડીવાળાને ભૂખે મારવાનું પાપ વહોરનારને જો ગાડીવાન ચાબુકે ન મારે તો બીજું શું કરે ?

મારી સાથે ગાડીવાળાના ધંધાને ટકરાવતા બસના માલિકને પણ એમાંની કેટલીક ચાબુકો પડતી હતી !

અને જે સમાજવ્યવસ્થા ગાડીવાળાને તથા ઘોડાને ભૂખે મારતાં શરમાતી ન હતી, એ સમાજવ્યવસ્થાને પણ ઘોડા ઉપર પડેલી ચાબુકો વાગતી હતી.

પરંતુ ઘોડા ઉપર ચાબુક ફટકારતા ગાડીવાનને મૂકી હું, મારી બસ તથા સમાજની વ્યવસ્થા સડસડાટ વધ્યે ગયાં.

ગાડીવાળો અને બસવાળો બંને મુસ્લિમ હતા !

શું સાચું, વર્ગભેદ કે ધર્મભેદ ?