“એલા તારું તો નામ જ ‘સાલે’ ને ! મલક બધાનો સાળો કે ?”
“એમ શા સારુ બોલવું પડે છે, બાપુ ?”
“ત્યારે બીજું શું ?”
“પણ કાંઈ વાંકગુનો ખોળે નાખશો કે ?”
“શું નાખે, કપાળ ? ઓલ્યા રાજકોટના બે કાઠી અસવારો મારું નાક વાઢી ગયા ! મરેલી માની પણ મરજાદ ન કરી ! એવડી બધી ફાટ્ય ? બસ, ફક્ત એને ઘેર જ ઘોડાં બંધાય છે ? અને ઈ ઘોડિયું હોય ત્યારે જ કાઠીને ફાટ્ય આવે ને ?”
“તે બાપુ, એના ઠાણમાં ઘોડિયું સમાતી નહિ હોય.”
“તો પછી ઠાલી સાંકડ શા સારુ ભોગવવા દેવી ?”
“ભલે, આજથી બે મહિને કાઢી આવું.”
કરવતે કપાય એવું જાડું ગરેડી જેવું તો જેનું કાંધ છે, અને જેની એક જ થપાટે માથું ખડી જાય, એવો સાલેભાઈ કોઈ પરદેશીને વેશે નાના રાજકોટ ગામમાં રાવત ખુમાણની ડેલીએ આવ્યો. પોતે રઝળી પડ્યો છે, પેટવડિયે પણ રહેવા રાજી છે, એવું એવું કહીને રાવત ખુમાણની ડેલીએ ચાકર રહ્યો. કામ કરી કરીને આખા ગઢમાં એ એવો તો વહાલો થઈ પડ્યો કે એની છૂપી મતલબનો કોઈને વહેમ રહ્યો નથી. એમ કરતાં બે મહિના વીતવા આવ્યા. જીવા ખાચરને આપેલી અવધિ પૂરી થવા આવી.
એક દિવસ પ્રભાતનો પહોર છે. હીપો ખુમાણ વાડીએ ગયો છે. બુઢ્ઢા રાવત ખુમાણ ઓરડામાં બેઠો બેઠો હોકો પીએ છે. આઈ છાશ ફેરવવામાં રોકાણાં છે. આસપાસ કોઈ પંખીડુંયે ફરકતું નથી તે લાગ જોઈને સાલેભાઈએ ઠાણમાં જઈ બે ઘોડીઓમાંથી જે મા હતી તેને છોડી, છલંગ મારીને ઘોડીને રાંગમાં વાળી અને ડેલી બહાર હાંકી.
બાપ બેટાને પણ ચડવા ન આપે એવી પોતાના ધણીને માનીતી મની ઉપર જેવો આઈએ સાલેભાઈને અસવાર થયેલો જોયો તેમ તો આઈ હાથમાંથી રવાઈનાં નેતરાં મેલી દઈને ઓસરીમાં દોડ્યાં આવ્યાં અને હાકોટો કર્યો : “એલા, ઈ ઘોડીએ કેમ ચડ્યો ? અને ક્યાં લઈ જાછ ?”
“આઈ, હીપાભાઈએ વાડીએ મંગાવી છે, પોતાને આંહીં ઘર દીમના
