પૃષ્ઠ:Rashtrika - Gu - By Ardeshar Khabardar - 1940.pdf/૪૧

વિકિસ્રોતમાંથી
આ પાનાનું પ્રુફરીડિંગ થઈ ગયું છે
૨૮
રાષ્ટ્રિકા
 


ગુણીયલ હો ગુજરાત


અગ્નિશિખા છંદ[૧]

કાળાં ઘોર ચડ્યાં જ્યાં વાદળ ઘેરી અંતર ને આકાશ,
ભર વંટોળ બધે ફૂંકાયા જાણે કરતા સર્વવિનાશ ;
ભેરી મ્રુત્યુતણી જ્યાં વાગી ,
સૌ ભય પામી જતાં જ્યાં ભાગી ,
ત્યાં આ કોણ પ્રથમ ઝૂકવવા ઊઠ્યું ત્યાગી આશનિરાશ ?
કોણે હોમાવી નિજ જાત ? --
સૌની પહેલી ગુજરાત !
સૌની પહેલી ગુજરાત !
ગુજરાત જ રે ગુજરાત !


  1. આ છંદ નવો રચ્યો છે. ૧-૨-૫ ચરણે ૩૧ માત્રાનાં છે, અને ૧-૩-૫ એમ એકી માત્રાએ સાધારણ તાલ આવે છે, પણ એ સવૈયા જેવાં બોલાતાં નથી, કેમકે અમાં ૨૦ માત્રા પછી યતિ આવે છે, અને ૫-૧૩-૨૧ને ૨૯ માત્રાએ મહાતાલ ઠોક સાથે આવે છે, એટાલે પહેલી ૪ માત્રામાં સંધિ પછી ૮-૮ માત્રાના ૩ સંધિ ને છેલ્લો સંધિ ૩ માત્રાનો આવે છે. આથી આ છંદનો લય સવૈયા એકત્રીશાથી તદન જુદો પડે છે. ૩-૪ ચરણો ૧૬ માત્રાનાં છે, તથા ૬ઠું ચરણ ૧૫ માત્રાનું છે, ત્યા પણ તાલ-મહાતાલ એમ જ આવે છે. ૭-૮-૯ ચરણો ૧૩ માત્રાનાં છે, ત્યાં મહાતાલ ૩ જી ને ૧૧ મી માત્રાએ છે.