ડોશીએ પોતાની મીલકત કોઈ વિશ્વાસપાત્ર માણસને નામે ચ્હડાવી
સોંપી દેઈ તેનો વહીવટદાર નીમવો, અને તે વહીવટદાર ડોશી જીવતાં સુધી
ડોશીને તેનું ઉત્પન્ન આપે, અને તેના મરણ પછી સરસ્વતીચંદ્ર અને તેની
સ્ત્રીને નામે એ દ્રવ્ય ઉપર સામાયિક સ્વત્વનો લેખ કરી તેમને આપે એવી
વ્યવસ્થા કરવાની ડોશીને સલાહ મળી. સ્ત્રી ન હોય તો સરસ્વતીચંદ્રને
એકલાને આપવાનું ઠર્યું. સ્ત્રીના નામનું દ્રવ્ય સરસ્વતીચંદ્ર પોતાની ઈચ્છા
પ્રમાણે વાપરશે નહી એવી ચંદ્રકાંતની ખાતરી હતી. પણ વહીવટદાર કોને
નીમવો તે શંકાનું સમાધાન થયું નહી. ડોશીએ એ કામ ઉપાડવા ચંદ્રકાંતને
જ કહ્યું અને ઘણુ વિચારને અંતે મિત્રના હિતને બીજો રસ્તો ન દેખાતાં
તેણે સ્વીકાર્યું. આ વિષયનો લેખ વિધિવત સંપૂર્ણ થયો, સરસ્વતીચંદ્રને
તેની જાણ પડવા ન દીધી, સારા પ્રતિષ્ઠિત મનુષ્યોને સાક્ષી કરવા બોલાવ્યા.
અંતે લક્ષ્મીનંદનને અચિંત્યો ડોશી દ્વારા બોલાવ્યો. સર્વ દેખતાં કાંઈ
બોલ્યા ચાલ્યા વિના કારણ બતાવ્યા વિના ડોશીચે લક્ષ્મીનંદનને ગંભીર
મુખાકૃતિ ધારી લેખ આપ્યો અને તે ઉપર પોતાની સહી નીચે સંમત
(મતુ) કરવા કહ્યું અને તેની આંખો સામું તાકીને જોઈ રહી. પોતાની આજ્ઞાના
ઉત્તરમાં અજ્ઞાના પાલન શીવાય બીજો ઉત્તર આપવા પુત્રની તાકાત
શૂન્ય થાય એવો પ્રતાપ માતાયે ધારી દીધો, સર્વ મંડળ બે જણના સામું
શું થાય છે તેની જિજ્ઞાસાથી જોઈ રહ્યું, શેઠે લેખ વાંચ્યો, જરાક વિચારમાં
પડતાં “ભાઈ સહી કર” એમ ડેોશીએ ઉચિત પુનરુક્તિ કરી;
ધનવાન્ વયવાન્ પ્રતિષ્ઠિત વ્યવહાર-કુશળ સ્વતંત્ર પુત્ર વૃદ્ધાવસ્થાના
સિંહાસન પર બેઠેલી – વિજ્ઞાપના નહી પણ નિર્ભય નિરંકુશ આજ્ઞા કરતી –
માતુ:શ્રીના આજ કાંઈક અપૂર્વ લાગતા – પ્રતાપ આગળ અંજાઈ ગયો,
પોતે ગુમાનને વશ થઈ ગયો છે તેની આ શિક્ષા ધર્મરાજના દૂતોને વાટ
જોવરાવતી માતા ધર્માસન પર બેસી કરતી હોય એવો સંસ્કાર શેઠે
અનુભવ્યો, અને પોતે તે શિક્ષાને યોગ્ય છે એવું સ્વીકારતો હોય તેમ
માતાના મુખમાંથી અક્ષર ખરતાં એકદમ લેખ ઉપર સહી કરી લેખ
માતુ:શ્રીના હાથમાં મુક્યો. आज्ञा गुरुणामविचारणीया તેનું આ કલિયુગમાં
દૃષ્ટાંત બન્યું. પ્રત્યક્ષ મંડળે સાક્ષ કરી. આ સર્વ વ્યાપાર થયો તે સમયે કોઈ
બોલ્યું ચાલ્યું નહી; સર્વ જીભ વિનાનાં સયંત્ર પુતળાંની પેઠે જ વર્ત્યાં; અને અંતે
ડોશીના ખંડના દ્વાર આગળ ચંદ્રલક્ષ્મીની છવિ હતી તે 'મ્હારા પ્રેમને ઉચિત જ કર્યું છે' એમ વગર બોલ્યે બોલતી હોય, વગર જીવે જીવ આણી પ્રસન્નતા બતાવતી હોય, તેમ છવિ ઉપર દૃષ્ટિ પડતાં લક્ષ્મીનંદનને લાગ્યું અને
ભૂતકાળના પ્રેમ, ઉમળકા, અને આનંદનો નિર્મળ વિનિમય[૧] સ્ત્રીપુરુષ વચ્ચે
- ↑ ૧. અદલાબદલી કરવી; સટેસટું.
