આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.
- “બાળ વયનો મુકીને તને દેહ ત્યજ્યો મ્હેં,
- “ત્યાંથી જીવ્યો આશ તુંમાં ધરીને તાત એ ! પુત્ર૦
- “સ્નેહ મ્હારે કાજ ધર્યો ને હજી ધરે;
- “કોમળ હૈયું ધરતો ત્હારો તાત એ તો એ ! પુત્ર૦
- “પુત્ર મ્હારા ! થાની ડાહ્યો ! ઘેર જા હવે !
- “જોઈ પરલોકમાંથી રોઉં, તાત તુજ રુવે, પુત્ર૦
- “નથી ગુમાન, નથી ધુતાર, કોઈ ન, એનું ત્યાં !
- “એકલો એ રોઈ મરે ! જાની, પુત્ર, ત્યાં ! પુત્ર૦
- “મ્હેં કર્યા ઘણાક એના દોષ, એ તો એ
- “ભુલી ગયો તાત ત્હારો, રાખી ક્ષમાને. પુત્ર૦
- "જેવી ક્ષમા મુજને દે તું, તેવી ક્ષમા દે
- "વૃદ્ધ ત્હારા તાતને તું ! રોઈ એ મરે ! પુત્ર ૦
- “પુત્ર ! તું રીસા ન ! ઘેર જાની ! ઘેર જા !
- “વૃદ્ધ વિકળ તાતને તું હૈયા સાથે સ્હા ! પુત્ર૦
- “પુત્ર ! માનું કહ્યું તું કરની ! ઘેર જાની ! જા !
- “વૃદ્ધ વિકલ તાતને તું હૈયાસાથે સ્હા ! પુત્ર ૦
- “હઠ, હઠીલા, છોડની તું ! ઘેર જાની ! જા !
- “રોતો વિકલ વૃદ્ધ તાત ! હૈયાસાથે સ્હા ! પુત્ર૦”
છેલી બે કડી ગાતી ગાતી માતૃચ્છાયા અદૃશ્ય થઈ બે હાથ વચ્ચે આખું મુખારવિંદ સંતાડી દેઈ સરસ્વતીચંદ્ર પુષ્કળ રોયો. અંતે શાંત પડી, આંસુ બંધ કરી, મુખ ઉપરથી હાથ ઉપાડવા લાગ્યો અને ઉપાડતાં ઉપાડતાં બુદ્ધકાવ્યમાંથી ગાયેલી કડી ફરી ગાવા લાગ્યો.
- “ઓ તાત ! પ્રિયા ! ઓ પુત્ર !
- “ઓ માત ! પ્રજા ! સુખસૂત્ર !
- “મુજ હૃદયપ્રીતિનાં અંગ તમે સઉ ! અંગ સર્વ છે મ્હારાં !
- “જન-પશુ-જગના કલ્યાણ યજ્ઞપર હોમું અંગ સઉ મ્હારાં !”
શાંત પડી થોડી વારે શિલાપર બેસી પોટકામાંથી વળી એક પત્ર ક્હાડી વાંચવા લાગ્યો, એ પત્ર ગૂર્જરવાર્તિકના તંત્રી ઉદ્ધતલાલનો લખેલો હતો.
“ પ્રિય ચંદ્રકાંત,