આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.
- “સુધા સલિલથી કૂપ ભર્યો છે,
- “તૃષા ભાગવા ઈશે કર્યો છે,
- “તેને થાળે બેઠી ગુણહીન[૧]
- “હું ન અવતરી સલિલનું મીન.
- “પાણી જોઉં છું ને રોઉં છું,
- “કુવાકાંઠે તૃષાથી મરું છું.
- “કહું છું કે મરું છું ને જીવું છું !
- “મરવા મથી મથીને યે જીવું છું !
- “હાડે હાડે બધેથી શુણું છું,
- “પુંઠે પુંઠે ત્હોયે હું ભમું છું;
- “આશા છે નહી, ત્હોયે ધરું છું;
- “જીવ છે નહીં ત્હોયે જીવું છું!”
“–'Tis the severest struggle of the heart !” સરસ્વતીચંદ્ર બોલ્યો, અને કુમુદે પાછળની ભીંતમાં માથું પાછળથી કુટ્યું, પણ અંબોડાએ એ પ્રહારમાંથી એને બચાવી. સરસ્વતીચંદ્ર એ જોયું – એનું હૃદય ચીરાયું – અંદર જવા તત્પર થયો; પણ કુમુદ સજજ થઈને ફરી ગાવા લાગી એટલે અટક્યો. કુમુદનું મ્હોં હવે તીવ્રતર થતા શોકથી ઘેલું થતું હતું તે જોનારની આંખો દયાથી જોવા લાગી.
- “છું અભાગણી પાપણી એવી,
- “નથી અધમ કોઈ મુજ જેવી.
- “કયાં હું એ ? કયાં તમે યોગિરાજ,
- “જેમાં પુણ્યસુધા ઉભરાય?
- “ત્યાગી બુદ્ધ શુણ્યા ભગવાન,
- “ત્યાગી પ્રત્યક્ષ છો ભગવાન!”
ઈષ્ટ જનને મુખે સ્તુતિ સાંભળી રોમાંચ[૨] થયો.
- “સેવે દૃષ્ટિથી શશીને કુમુદ!
- “જુવે દૂરથી ને બને ફુલ્લ!”
