“મેસર્સ મૅનિંગ્સ ઍન્ડ ઈઝેકસન્સ, બૅન્કર્સ ઍન્ડ બ્રોકર્સનો હું એજન્ટ છું. જોયું આ ?” એમ કહી એણે પોતાના પાકીટમાંથી સોનેરી અક્ષરોવાળાં પોતાનાં બે વિઝિટિંગ કાર્ડ કાઢીને બંનેને અક્કેક દીધું ને કહ્યું : “શું તમારા જેવા જુવાનો આ ગધ્ધામજૂરી કરતા બેઠા છો ? બાપના કૂવામાં શા માટે બૂડી મરો છો ? અહીં શું કમાવ છો વર્ષદા’ડે ?”
“દોઢસો રૂપિયાના દાણા નીપજે અને જૂની ઉઘરાણીઓ પતે તેમાંથી વહેવારિક ખરચા નીકળે.”
“હા-હા-હા-હા !” એજન્ટે કોઈ કામણગારું હાસ્ય કર્યું : “દોઢસો તો વરસદા’ડે મારે ચા અને બીડીમાં ચાલ્યા જાય છે. દોલત આંહી દેશમાં કેવી ! આંહીં તો ધૂળ છે ધૂળ. નાણાં તો પાથર્યાં છે, ભાઈ, શહેરમાં. અલબેલું નવીનાબાદ જેણે માણ્યું નથી તેનું જીવતર ધૂળ છે ધૂળ !”
“અમને કાંઈક ઈલમ ન બતાવો ?” જુવાનો ગરીબડાં મોં કરી પૂછવા લાગ્યા.
“ઇલમ ! ઇલમ તો મારા ગજવામાં જ છે; એક કરતાં અનેક. આ જુઓ.” એમ કહીને એણે છાપેલ સુંદર કાગળિયાં કાઢ્યાં. લીલા ચળકતા કાગળો પર એક ગંજાવર કારખાનાની, ત્રણ જુદી જુદી બાજુએથી પાડેલ તસવીરો હતી.
“આ લક્ષ્મીનગરની શ્રી લક્ષ્મીનંદન ગ્લાસ ફૅક્ટરી. આજ એક વર્ષથી લક્ષ્મીનંદન શેઠે કાચની શીશીઓનો હુન્નર ચુપચાપ ખડો કરેલ છે. કારખાનાની થાપણ પચીસ લાખ રૂપિયાની. દેશનો એ બુલંદ ઉદ્યોગ બનશે. એના શૅરના અત્યારથી જ રૂપિયા દોઢસો બોલાય છે, પણ હજુ વેચાતા નથી. અમારી કંપનીએ જ પાંચસો શૅર હાથ કરેલ છે. લ્યો તમને આપું. રોકવાં છે નાણાં ? છ મહિને દર શૅરે નગદ રૂ. 50 તમારા ખીસામાં; ઘેર બેઠે અને પરસેવાનું એક ટીપુંય નિતાર્યા વગર.”
ઘેર બેઠે ! અને પરસેવાનું એક ટીપુંય નિતાર્યા વગર !
છોકરાઓ બાપ પાસે દોડ્યા. બધી વાત સમજાવી. બાપને ગળે
