હરકત ન હોય તો મારા ઘર આગળથી જઈએ.' યુવકે સહજ એકાંત રસ્તો આવતાં શોભનાને પૂછ્યું. શોભના તરફ તેની નજર ન હતી. ગાડીનું સુકાન હાથમાં રાખનારથી પાસે બેસનારનું મુખ મરજીમાં ફાવે ત્યારે જોઈ શકાતું નથી.
'મને હરકત નથી.' શોભનાએ કહ્યું. સરખા હક્ક માગતી યુવતીઓ આવી સૂચનાથી ગભરાતી નથી.
'મને ઓળખતાં નહિ હો.' યુવકે પૂછ્યું.
'અંગત પરિચય નથી. કૉલેજમાં - અને ખાસ કરી મેળાવડાઓમાં તમને જોયા છે.'
'હું થિસિસ[૧] તૈયાર કરું છું.'
'કયા વિષય ઉપર ?'
“સમાજવાદ અને હિંદની ગ્રામજનતા.'
“સમાજવાદના વિરોધી છો ?'
યુવકે અત્યંત કેળવાયેલું સુશિક્ષિત હાસ્ય કર્યું અને પૂછ્યું:
'શા ઉપરથી એમ પૂછો છો ?'
'આપના આજના વ્યાખ્યાન ઉપરથી, સ્ત્રીસ્વાતંત્ર્યના આપ વિરોધી લાગો છો.'
'ઓહ ! એ તો સહજ. વિદ્યાર્થીઓ માટે વિષયને જુદો ઝોક આપવા પૂરતું. જાણીજોઈને મેં વિરોધ પક્ષ લીધો. હું તો અક્ષરેઅક્ષર તમારી દલીલને મળતો થાઉ છું.'
'મને બહુ આનંદ થયો. પણ - પણ તમે મારી તરફેણમાં બોલ્યા હોત તો હું આમ તમારી સાથે ભાગ્યે જ આવત.'
'કારણ ?'
'વિરુદ્ધ બોલનાર - વિરુદ્ધ બોલનાર પુરુષનો મને ભય નથી એમ સાબિત કરવા મેં તમારી માગણી સ્વીકારી.'
'જૂઠ બોલવાથી થતા લાભનો આ એક દાખલો !' સહજ હસીને યુવકે
- ↑ *મહા નિબંધ જેને આધારે અભ્યાસીઓને ચડતી ઉપાધિઓ આપવામાં આવે છે.
