પ્રજાના પોશાક, પ્રજાની રીતભાત અને પ્રજાની નીતિ ચિત્રપટ દ્વારા હવે નવેસર સર્જાતી જાય છે. પ્રજાનો પ્રેમ પણ ચિત્રપટ ઘડે છે એ પ્રેમીઓ તો ભૂલી ન જ શકે… અને હવે કોઈ પણ વ્યક્તિ ન ભૂલી શકે. ‘ચિત્રપટ જોવા અમે નથી જતા.’ એવો નીતિ-ઘમંડ સેવનાર ભલે એમ માને કે તેઓ ચિત્ર ન જોઈને નીતિનું મહારક્ષણ કરે છે ! ચિત્ર જોનાર ચિત્રપટમાંથી એટલાં બધાં પ્રેમચિત્રો લાવી જીવનમાં ગોઠવી દે છે કે ચિત્ર ન જોનાર એ ન જુએ તેથી નવીન પ્રેમને જરાય હરકત આવતી નથી.
ચિત્રમાં એક સ્થાને પ્રેમી યુગલનું દીર્ઘ ચુંબન દૃશ્યમાન થયું. છેલ્લાં વર્ગના અસંસ્કારી પ્રેક્ષકોમાંથી બુચકારા થતા સંભળાયા ! એથી વધારે ઊંચા વર્ગમાં ‘આહા !’ જેવા ઉદ્ગારો સંભળાયા ! સર્વોચ્ચ વર્ગમાં પુરુષોએ અનિમેષ દૃષ્ટિએ ચુંબન ઉપર ત્રાટક કર્યું; અને અંધારું વ્યાપક હોવાથી સ્ત્રીઓએ પણ મુખ સહજ નીચું નમાવી આંખની કીકી ઊંચકી એ દૃશ્ય જોઈ લીધું ખરું ! નામાંકિત નટ અને નામાંકિત નટીએ પ્રેમનું બહુ જ પ્રત્યક્ષ શિક્ષણ પ્રેક્ષકોને આપ્યું ! કામશાસ્ત્ર શીખવા હવે વાત્સ્યાયન સૂત્રો વાંચવાની જરૂર નથી; ચલચિત્રો - અને તે પૂર્વનાં અને પશ્ચિમનાં ચલચિત્રો - એ શિક્ષણ પ્રત્યક્ષ આપી શકે એમ છે !
મધુકરનો હથ જ્યોત્સ્નાના હાથને શોધી રહ્યા હોય એવો જ્યોત્સ્નાને ભાસ થયો. એટલામાં જ આખા નાટ્યગૃહ ઉપર અજવાળું છવાયું. અંધારામાં થતાં આચરણોથી જુદાં આચરણો પ્રકાશ માગે છે એ સ્પષ્ટ થયું. છતાં સહુના મુખ ઉપર પ્રસન્નતા વ્યાપક હતી. દીર્ઘ ચુંબનક્રિયા ઉપર પડતો પડદો પ્રસન્નતા વેર્યા વગર ન જ રહે. મધુકર સામે વળી રૂમાલો ઊડવા લાગ્યા. જ્યોત્સ્નાએ તેમાંથી કેટલાંક યુગલોનાં ઓળખાણ પૂછ્યાં.
‘મધુકર ! પેલા હસતું મુખ રાખી બેઠેલા વૃદ્ધ કોણ છે ?’
‘વૃદ્ધ ? એ તો મોટા ધનાઢ્ય પુરુષ છે… નાટક-સિનેમાના શોખીન !’ મધુકરે કહ્યું. ધનાઢ્યો કદી વૃદ્ધ થતા જ નથી.
‘અને પેલા છટાથી બેઠા છે એ કોણ ?… વય છુપાવવા મથતા એ
