આખલા જેવા, સાહેબ લોકોના બુલ-ડૉગ જેવા ને વૈતરાં ખેંચનારા ઘાણીના બેલ જેવા ફોજદારો દૂર ઊભા હતાં, તે ડગલું ભરી ન શક્યા. પણ ગામડેથી પુરાવા આપવા માટે એકઠી કરેલી ડોશીઓ અને દીકરીઓ બધી ધસી આવી વચ્ચોવચ્ચ ઊભી રહી. પોતાનાં ફાટેલાં ઓઢણાંનાં ખોળા પાથરતી પાથરતી એ બહારવટિયાણીને વીનવી રહી: “આઈ! માડી! આ રૂપ સમાવો. અબુધોના બોલ્યાંના ઓરતા શા? તમે તો સમરથ છો માતાજી!”
બહાવટિયાણીનો ક્રોધ ઉતાર્યો ને હાંસી ચડી. આ ગામડિયાણીઓ શું કલ્પે છે? મને કોઈ સતી કે કોઈ દેવી સમજે છે? મને ત્રીસ વર્ષની જુવાનને એ બૂઢીઓ ખોળા પાથરી ‘આઈ-આઈ’ કરે છે! શું સાચેસાચ હું પૂજવા જેવી છું?
આ વિમાસણે એના મોં પર ગંભીરતાની લાગણી ઢોળી. એના મનમાં કોઈ ન સમજાય તેવી જવાબદારીનો ભય ભરાયો.
પોલીસનો નાયક આવી પગે લાગ્યો. ઓરત પાળેલા સાવજની પેઠે આરોપીને પાંજરે પ્રવેશી. આધેડ ઉમરના પોલીસ-પ્રોસિક્યૂટર તો આ દરમિયાન ક્યારના પોતાની બેઠક સુધી પહોંચી ગયા હતાં. કોઇક એને ધકેલી લઈ ગયું હતું.
મૂછોની અણીઓને વળ ચડાવતાં એણે તીરછી નજરે આરોપીના પાંજરા તરફ નીરખ્યા કર્યું. આંખો જોડે આંખો મેળવવાની મગદૂર નહોતી.
“તમે સમજ્યા ને, ખાનસાહેબ?“ એક નાગર વકીલે એની પાસે આવીને હથેળીમાં તમાકુ સાથે ચૂનો ચોળતા ચોળતા પૂછ્યું.
“શું?” પ્રોસિક્યૂટર એ અણગમતા વાર્તાલાપમાં ઊતરવા નારાજ હતા.
“ઓલ્યું – તહોમતદારણે તમને કહ્યું ને – કે સગી બેનને પરણવાવાળા!”
“જવા દો ને યાર! બેવકૂફ વાઘરણા જેવી છે એ તો. એને કાંઇ ભાન છે?”
“ટુ લેઈટ એ ડિસ્કીશન, ખાન સાહેબ (અતિ મોડું આ ડહાપણ, ખાનસાહેબ)!” એક બાજુએ એક મુસ્લિમ વકીલ બોલ્યા વિના ના રહી શક્યા.
ત્યાં તો પેલા વકીલે તમાકુ ઉપર તાળોટા દેતે દેતે કહ્યું: “એમ નહિ, ખાન સાહેબ! એ ઓરતનું બોલવું સૂચક હતું. તમારા મુસલમાન
