[ના ભાઈ, ના બંધુ ! એ નહિ બને. મેં જીવનભર કોઈ સ્ત્રીને
સંતાપી નથી, સ્ત્રીના સંગાથી કોઈ પુરૂષને પણ નહિ. છવનભર જે
નથી કર્યું તે મૃત્યુ ટાણે હું શા સારુ કરૂં ?]
આ બહારવટીઆનાં ગીતોમાં અંગ્રેજ વિદ્વાનોને કેવું દર્શન થયું છે ? વાંચીએ :
The Robinhood ballads are inspired by the Norman-English love of Nature, love of freedom and love of justice. They are crude, simple stories, in rhyme, of the exploits of Robinhood and his men, and they came straight from the heart of the Englishman, that bold defiant heart which always beat more fiercely at the thought of injustice.
"રોબીનહૂડનાં ગીતો અંગ્રેજ પ્રજાના પ્રકૃતિ–પ્રેમ થકી, સ્વાતંત્ર્ય પ્રેમ થકી અને નીતિ-ન્યાયના પ્રેમ થકી પ્રેરાએલાં છે. રોબીનહૂડ અને એનાં માણસોના પરાક્રમ વિષેની એ પ્રાસબદ્ધ, સાદી, જાડી કથાઓ છે, અને એ સીધેસીધી અંગ્રેજ હૃદયમાંથી ચાલી આવી છે – જે બહાદુર હૃદય સત્તાની સામે પડકાર કરે છે, અને અધર્મ ના વિચારે અધિક ઉગ્ર બની ધબકે છે."
અજાયબી તો એ છે કે લોક-કલ્પના અને કંઠસ્થ સાહિત્યના આટલા જીવન્ત પાત્રની –ચૌદ વર્ષ સુધી કિલ્લાઓ તથા સાધુ-મઠોના પાયા થરથરાવનાર આ વ્યક્તિની ખુદ હસ્તીને વિષે જ ઇતિહાસકારો વચ્ચે ઉગ્ર મતભેદ છે. એને 'mythical being' 'exceedingly a creation of the ballad-muse', 'a fiction' વગેરે વિશેષણોથી વધાવવામાં આવે છે.
એનાં નામ આદમ બેલ, ક્લોગનો કીલ અને ક્લાઉડેલીનો વીલીઅમઃ એ ત્રણેનું કથાગીત પ્રો. ગમીઅરે પેાતાના 'The Popular Ballad' નામે પુસ્તકમા ઉતાર્યું છે, એ વિદ્વાન સંપાદક જણાવે છે કે–
“They were the outlaws whose skill in archery made them as famous in the North England as Robinhood and his fellows were in the Midland Countries. There home was in the forest of Englewood, not far from Carlysle.”
