પૃષ્ઠ:Trishanku.pdf/૧૭૩

વિકિસ્રોતમાંથી
આ પાનું પ્રમાણિત થઈ ગયું છે.
માનવસર્જનનાં બે દૃશ્યો : ૧૬૫
 

 ‘બહાર નીકળે ત્યારે વાઢી નાખજે ને બન્નેને !'

'એનું કહેવું ન સાંભળીશ. વહેમમાં સપડાઈ આ બેવકૂફે એની બૈરીને ઘા કર્યો... અને હવે રોજ યાદ કરીને રડે છે... અલ્યા, છોકરાં તો છે ને તારે ?' એક કેદી મિત્રે તેને શિખામણ આપી અને છોકરાંનો વિચાર કરવા કિશોરને પ્રેરણા કરી. કિશોરના ખ્યાલમાં પણ બાળકો ન હતાં એમ કહી શકાય. તેણે જવાબ આપ્યો :

‘હા, પણ એમને મારું મુખ કેમ બતાવાય ? હું લાજું અને બાળકો પણ લાજે ! એના કરતાં ઝેર ખાવું સારું... મેં તો બૈરાં-છોકરાં કોઈને પણ મળવાની હા પાડી જ નથી... જોકે બાળકોએ માગણી તો ઘણી કરી.'

કિશોરને શિખામણ આપનાર કેદીએ વાત આગળ લંબાવી :

'જો, ભાઈ ! બધી સજા સાચી થતી નથી. મારા જ ભાગીદારે મને ફ્સાવ્યો ન હોત તો આજ હું અને એ બન્ને મહેલાતોમાં રહેતા હોત... હું વિશ્વાસમાં રહ્યો. મારી પાસે એણે ખોટી સહી કરાવી અને મને કેદખાને ધકેલ્યો ! આજ એ મોજ કરી રહ્યો છે... સાચો ગુનેગાર હોવા છતાં.'

'જાણું છું. ભાઈ ! મારો પણ એ જ અનુભવ છે. સચ્ચાઈ બંધન આપે છે અને લુચ્ચાઈ મોજ કરાવે છે... ઓહોહો ! હું મારા શેઠનું જરા, સરખું પણ જૂઠાણું બહાર પાડું તો એ શેઠ પણ આપણી ભેગા આવી જાય!' કિશોરે કહ્યું.

'તારી પત્ની એ નથી જાણતી ?' એક કેદીએ પૂછ્યું.

'જાણે છે.' કિશોરે કહ્યું અને દૂર દેખરેખ રાખતા મુકાદમની બૂમ આ ત્રણ કેદીઓએ સાંભળી :

‘અલ્યા, પાછાં ગપ્પાં હાંકો છો ને ? પડી જાઓ છૂટ્ટા. હજી જૂના કોરડા બાળી નાખ્યા નથી !' મુકાદમ આવીને કોરડો મારે તે પહેલાં ત્રણે કેદીઓએ જગા બદલી. પરંતુ જગા બદલતાં બદલતાં પહેલા કેદીથી ધીમે રહીને બબડી જવાયું

‘એ જ મુકાદમ ! પૈસા લઈ આને ભગાડવા તૈયાર થયો હતો તે ! હજી પણ, એ શું શું કરે છે તે અમે જ જાણીએ !'

કિશોર બીજા કેદીઓથી અલગ પડ્યો અને એકલો એકલો કામ કરવા લાગ્યો. તેની નજર સામે એક જબરજસ્ત કીડીઓની હાર ચાલતી દેખાઈ. ખોદકામ કરતાં તે અટક્યો અને રસપૂર્વક કીડીની હારને નિહાળી રહ્યો. તેના હૃદયમાં વિચારો ઊભરાઈ રહ્યા :

'અલ્પજીવી પ્રાણી... છતાં એની એ જીવંત હાર-કતાર... કેટકેટલી