" કેમ, લાલકાકા ! " કહેતાં એક જુવાને આવીને એક દિવસ ટેકણ માંડ્યું.
" ઓળખો છો કે ? " મોં વકાસી રહેલા લાલકાકાની સામે એની આંખો નાચી રહી.
એની સિગારેટના ધુમાડાએ એની ને લાલકાકાની વચ્ચે એક પડદો કરી નાખ્યો હતો. એ ધુમાડાના પડદાને પોતાના હાથ વતી બાજુએ કરી નાખવા મથતાં મથતાં લાલકાકાએ નિહાળી જોયું.
" ક્યાંઈક દીઠો તો જણાય છે. આપ...મામલતદાર સાહેબ..."
છટાદાર અને ચમકદાર પ્રત્યેક પુરુષ અમલદાર જ હોઈ શકે એવી મૂંઝાયેલી મતિવાળા લાલકાકાને જુવાને પોતાની ઓળખ આપી.
" હું રસિકચંદ્ર, તમે મને ભૂલી ગયા છો-ભૂલી જ જાઓ ને ! "
" ક્યાં હતા, ભાઈ ? "
" હું પાંચ વર્ષથી પરદેશ હતો. "
" શા કામ માથે ? "
" હું સેક્રેટરીનું જ કામ કરું છું. એ મારી સ્પેશ્યાલિટી- એટલે કે મારી ખાસ તાલીમ છે. "
" સારું ભાઈ, હું રાજી થાઉં છું, બેસો ને ! "
" અમારું કામ, કાકા, પૂજારીનું છે. તમારાં દેવસ્થાનોમાં દેવ હોય, હજાર વર્ષ સુધી પથ્થરરૂપે પડી રહેવાના. પણ પૂજારી જડે તો ? તો ત્યાં તીર્થસ્થાન ખડું કરી આપે કે નહિ ? "
' તીર્થસ્થાન ' શબ્દ લાલકાકાને હવે બહુ પ્રિય નહોતો રહ્યો.
" આ નમૂનો તમારી દુકાનનો ? " કહેતાં એણે લાલકાકાની સામે એક કાગળ પરનું ચિત્ર ધર્યું, એ કાગળમાં એક ભરતકામની આકૃતિ હતી.
" હા, લાગે છે તો અમારો જ. "
" હો ! હો. " જુવાને નિઃશ્વાસ નાખ્યો : " શી વાત કરવી દેશના હુન્નર-ઉદ્યોગની ! દેવસ્થાનો છે, પણ પૂજારીઓ ક્યાં છે ? "
