છે ? એક વેળાનો નાણાંવાળાનો નબીરો અત્યારે મુફલિસ માણસનો સ્વાંગ સજીને દુનિયાને છેતરી રહ્યો છે કે પછી પોતાની જાતને છેતરે છે ?
‘એ… આ મહુવાનાં રંગીન રમકડાં !’
‘એ… આ ઘંટી ને ઘોડાં—’
‘એ… આ સૂંઢાળો હાથી ને કળાયેલ મોરલો.’
‘એ… આ પચરંગી પૂતળી ને પોપટ લાકડી—’
ધોમધખતા તાપમાં એક હાથે ૫૨સેવો લૂછતો, બીજા હાથે ઘૂઘરો વગાડતો અને મોઢેથી આવી જાહેરાતો ઉચ્ચારતો કીલો સળંગ પ્લૅટફૉર્મ ઉપર ધીમે ધીમે રેંકડી ઠેલતો જતો હતો.
નરોત્તમ વિચારતો હતો: પચરંગી રમકડાં વેચનારા આ માણસના જીવનનો સાચો રંગ કયો ? —કેસરિયો કે ભગવો ? આ મરમી માણસને ઓળખવાનું એંધાણ કયું !—કંકુ કે આસકા ? કે પછી જીવનનાં બંને તત્ત્વો આ મસ્ત દેખાતા માણસના જીવનપટમાં તાણાવાણાની જેમ વણાઈ ગયાં છે ? એ બંને એંધાણ એકબીજાથી ઓળખી ન શકાય એ રીતે એકમેકમાં ઓતપ્રોત થઈ ગયાં છે ? ન જાણે !
કીલાએ એકાએક રેંકડી થંભાવી દીધી. રમકડાંની જાહેરાતોનો ઉચ્ચાર અટકી ગયો અને કીલો કોઈક ઊંડા વિચારમાં ઊતરી ગયો.
‘મોટા, તને ટેસન ઉપર સરસામાન ઉપાડવાની મજુરી કરતાં આવડે ?’ કીલાએ ગંભીર ભાવે પૂછ્યું.
નરોત્તમ તો ડઘાઈ ગયો. થોડી વારે બોલવા ખાતર જ બોલી ગયો: ‘એમાં આવડવાનું વળી શું હતું ?’
‘એમ નહીં,’ કીલાએ કરડાકીથી કહ્યું, ‘સાચું બોલ, તને સરસામાન ઉપાડતાં આવડે કે નહીં ?’
નરોત્તમ વધારે ગભરાયો. બોલ્યો: ‘એમાં વળી શીખવા જવું પડતું હશે, કીલાભાઈ ?’
