‘શીખવાનું તો કાંઈ નથી હોતું, પણ મજૂરી કરવામાં માણસને શરમ બહુ લાગે છે—જાણે કે નીચા બાપના થઈ ગયા જેવું લાગે છે. ઉજળિયાતને આવાં કામ કરવામાં નીચાજોણું લાગે છે.’ કીલાએ ફરી વાર પૂછ્યું, ‘તને તો આમાં શરમ જેવું નહીં લાગે ને ?’
આ પ્રશ્નનો જવાબ આપવાનું નરોત્તમ માટે સહેલું નહોતું, પણ કીલાની આંખનો તાપ જોઈને એણે અચકાતાં જ કહી દીધું:
‘ના, નહીં લાગે.’
‘વાહ બહાદુર, વાહ !’ કીલો ખુશ થયો.
ગાડી યાર્ડમાં દાખલ થઈ. એન્જિનના ફાડા અને ડબ્બાઓના ખખડાટ-ભભડાટથી જ ભડકી જઈને ઉતારુઓ એક-બે ડગલાં પાછાં હઠી ગયાં.
ટ્રેનની ગતિ ધીમી પડી. ડબ્બાઓનાં બારણાં ઊઘડવા લાગ્યાં.
કીલાએ મોટે અવાજે રમકડાંની જાહેરાતો પોકારવા માંડી.
ગાડી થોભી. ઊઘડેલાં બારણાં ૫૨ આવનાર-જનાર પ્રવાસીઓનો ધસારો થયો.
કીલો રમકડાંની જાહેરાત કરતાં કરતાં એકાએક અટકી ગયો અને સામેના ડબ્બામાંથી ઊતરતા એક પરિચિત સજ્જનને જોઈને પોકારી ઊઠ્યો:
‘જેજે, શેઠિયા ! જેજે !… ગામતરે જઈ આવ્યા ?’
સામેથી ‘હા’ એટલો જ ઉત્તર મળ્યો.
તુરત કીલાએ એ ઉતારુને કહ્યું: ‘સરસામાનની ફિકર કરશો મા… આપણી પાસે માણસ છે… ખડકી લગી મેલી જાશે.’ અને પછી નરોત્તમને ઉદ્દેશીને સૂચના આપી: ‘મોટા, શેઠનો સામાન ઉપાડી લે ને ભીમાણીની ખડકી લગી મેલી આવ !’
આટલું ઝડપભેર કહીને કીલાએ ઘૂઘરો વગાડવા માંડ્યો ને
