‘મારા જેવો ?’ નરોત્તમે વચ્ચે કુતૂહલથી પૂછ્યું.
‘તારા જેવો નહીં તો શું મારા જેવો ?’ કીલાએ કહ્યું, ‘મને તો મંચેરશા કેદુનો કીધા કરે છે કે કામદાર, આપણી પેઢી ઉપર બેસી જાવ ને બધુંય કામકાજ સંભાળી લ્યો. પણ હું ના કીધા કરું છું…’
‘શું કામે પણ ?’
‘હું કહું છું કે, ના ભાઈ, મને ભલું આ રેલવાઈનું સ્ટેશન ને ભલી મારી આ રેંકડી. આ રમકડાંની ફેરી એવી તો સદી ગઈ છે કે હવે પેઢીમાં આકોલિયા રૂનાં ગાદીતકિયે બેસું તો હાડકાં દુખવા આવે—’
‘તમે પણ અવળવાણી જ બોલો છો, કીલાભાઈ !’ નરોત્તમે હસી પડતાં કહ્યું.
‘ના, ના, અવળવાણી નથી બોલતો, સાવ સાચું બોલું છું. હું માંડ માંડ દુનિયામાંથી આઘેરો ખસ્યો છું, એમાં ફરીથી વળી આ માયામાં ક્યાં પડવું ? ઠાલું, મીઠીબાઈસ્વામી કહે છે એમ, જીવવું થોડું ને જંજાળ ઝાઝી વધારવી ?’
‘પણ મને આ મંચેરશાની પેઢીમાં વાણોતરું કરવાનું આવડશે ?’ નરોત્તમે પૂછ્યું.
‘વાણોતરું ?’ એટલું બોલીને કીલો ખડખડાટ હસી પડ્યો. પછી સમજાવ્યું. ‘તારે તો પેઢીનો વેપાર-વહીવટ કરવાનો છે. વાઘણિયાના નગરશેઠના ફરજંદ પાસે આ કીલો શું વાણોતરું કરાવશે ?’
હવે નરોત્તમને ટોણો મારવાની તક મળી: ‘વાણોતરું કરાવવાને બદલે તમે સ૨સામાન ઉપડાવવાની મજૂરી તો કરાવી—’
‘એ તો મારે તારી પરીક્ષા કરવી’તીને, એટલે મજૂરી કરાવી જોઈ.’
‘પરીક્ષા ? શેની પરીક્ષા ?’
‘તારું પાણી માપી જોવાની પરીક્ષા.’ કીલાએ ખુલાસો કર્યો. ‘પેઢીને ગાદીતકિયે બેસનાર માણસને પરસેવો પાડતાંય આવડવું જોઈએ. ખોટું
