અખેગીતા/કડવું ૧૬ મું - જીવન્મુકતનો મહિમા - ૨

by અખો

← કડવું ૧૫ મું - જીવન્મુકતનો મહિમા -૧

અખેગીતા કડવું ૧૬ મું - જીવન્મુકતનો મહિમા -૨ અખો

કડવું ૧૭ મું - બ્રહ્મવસ્તુ નિરૂપણ -૧ →

કડવું ૧૬ મું - જીવન્મુકતનો મહિમા - ૨

રાગ ધન્યાશ્રી

વળી કહું તત્ત્વદર્શી પુરુષજી, સેહેજ સ્વભાવે જેવા ક્લ્પવૃક્ષજી;
જેહને અહંતા ગયો ^[૧]અમર્ષજી, ^[૨] કલ્પાંતકાળે સદા સન્મુખજી.

પૂર્વછાયા

સન્મુખ રહે કલ્પાંતકાળે, મહાપુરુષ મોટી દશા;
તે અન્ય દેહની પરે જાણે, જે માંહે પોતે વશ્યા. ૧

પોતાનો દેહ આદ્ય દેઈને, મોથ્યા દેખે સર્વને;
ચૈતન્ય તો સઘળેજ સરખું, તો કોણ ધરે દેહગર્વને^[૩] ૨

કીટ પતંગ બ્રહ્માલગે, પૂરણ દેખે આતમા;
દૃષ્ટતત્ત્વ^[૪] ઉપનું જ્ઞાન જેહને, તે ભૂલા ન પડે ભાંત્યમાં^[૫]; 3

જન્મઅંધ જેમ રૂપને, જાણે નહિ નિરધાર;
અધાસ^[૬] નહિ તેહને દેહવિષે, સુણે શબ્દના ભણકાર^[૭]. ૪

તેમ જ્ઞાતાને પિંડજ નહિ, નહિ ત્યાં પરને આપ;
દેહદર્શી^[૮] જે હોય ભાઇ, તેહને તો પુન્ય ને પાપ. ૫

જેમ અંજનવિદ્યા^[૯] હોય જે કને, તે જ્યાં ત્યાં દેખે ધન;
વિદ્યાવિના ઘર- મધ્ય દાટ્યું, ન જાણે કો જન. ૬

ધનદર્શી જેમ ધન દેખે, પણ મધ્ય ન દેખે ભોમ્ય;

આવરણ^[૧૦] છે પણ આડ્ય ન કરે, તેને સાવ^[૧૧] નિરંતર વ્યોમ^[૧૨]. ૭

તેમ મહાકળા છે મહાપુરુષને, અણલિંગી અભ્યાસ;
સ્થૂલતા દર્શન-શરીરે^[૧૩], સેહેજે થયો સમાસ. ૮

દેહાધ્યાસે દોષ સઘળા, દેહ તેજ સંસાર;
દેહ તેને સર્વ સાચું, પાપ પુણ્ય અવતાર. ૯

કહે અખો સહુકો સુણો, લક્ષ મોહોટો મહંતને;
જેણે મનસા વાચા કર્મણા, સેવ્યા હરિ-ગુરુ-સંતને. ૧૦

---

1. ઇર્ષ્યા.
2. બ્રહ્માના દિવસના અંતસમયમાં.
3. શરીરના અભિમાનને.
4. આત્મતત્ત્વનું ૫ નામ્રૂપમાં
5. એકપણાની ભ્રાંતિ.
6. એકપણાની ભ્રાંતિ.
7. ભણકારા-ગુપ્તઅવાજ.
8. દેહનેજ જોનારો.
9. સિધ્ધાંજનની વિદ્યા
10. ઢાંકણ.
11. બધું.
12. આકાશ.
13. આત્મારૂપ શરીરમાં.