[આસમાનમાંથી મેઘની ધારાઓ નીકળી. વાદળમાં વીજળી ઝબૂકી. કુંવરના હૃદયને રાણો સાંભર્યો કેમ કે આષાઢ મહિનાની બીજ આવી. કોટે મો૨ કર્ણકિયા, વાદળ ઝબૂકી વીજ, રુદાને રાણો સાંભર્યો, આવી આષાઢી બીજ. [18] [ગામડાંના ગઢ કોટ ઉ૫૨ અને ડુંગરાની ટોચ ઉપર મોરલા ટહુક્યા. આપાઢી બીજ આભમાં દેખાણી. હૃદયને રાણો યાદ આવ્યો.] રામરામીયું રાણા ! (ભને) પરદેશની પોગે નહિ; છેટાની સેલાણા ! વસમી વાંગરના ધણી ! [19] [હે વાંગર ગામના વાસી રાણા ! વટેમાર્ગુઓ સાથે મોકલેલા તારા રામરામ મને આઘેથી પહોંચતા નથી. છેટાની વાટો બહુ વસમી છે. આપણે ઘણાં દૂર પડ્યાં છીએ.] રાખડીયું રાણા ! બળેવની બાંધી રહી, છોડને સેલાણા ! કાંડેથી કુંવર તણે. [20] [ઓ રાણા ! ગઈ બળેવે તેં આવીને સીમમાં પીપળાને છાંયે મારે કાંડે રાખડી બાંધી હતી, તે એમની એમ રહી છે. હવે તો તું આવીને તારી રાખડી છોડી જા.] છાનું છાનું વિજોગે ઝૂરતી કુંવરનું શરીર શોષાવા લાગ્યું. ત્યારે એના પરણેલા પતિને વહેમ આવ્યો કે કુંવરના પેટમાં સારણગાંઠનો રોગ હશે. તેથી એ કુંવરના પેટ પર ડામ દેવા લાગ્યો. મુખેથી ચુપચાપ રહી સહી લેતી કુંવર મનમાં મનમાં શું કહે છે: 460 સારણગાંઠ્યું સગા ! કાળજની કળાય નૈ, (એનાં) ઓસડ અલબેલા રાણાની આગળ રીયાં. [21] [હૈ નાદાન સગા, એ સારણગાંઠો તો કાળજાની અંદર ઊપડી છે. તને એ નહીં દેખાય; અને એની દવા પણ બીજા કોઈની પાસે નથી. એ ઓસડ તો રાણાની પાસે જ રહ્યું.] 4. સાણા ડુંગરમાં રાણાની અંતર-વેદના સાથે મન સૂતું નહિ, ધુંવાસને ધડે, આવ્યું આંટો લે, રોતું મને રાણો ભણે. [22] રાણો બોલ્યા કરે છે કે મારું મન સાણામાં શાંતિથી સૂઈ ન શક્યું. કદાચ કુંવર વાસના ' શ્રાવણી પૂનમને બળેવ કહેવાય છે. તે દિવસે બહેનો ભાઈઓને કાંડે રક્ષાબંધન (રક્ષણની આશિષોવાળો દોરો) બાંધે છે. આંહીં રાણાએ કુંવરને રાખડી બાંધ્યાનું શી રીતે કહેવાયું છે તે સમજાતું નથી.
લોકગીત સંચય