બતાવવા માટે પણ આપવા જેવી છે. અનેક ખેડૂતો સાહેબની આગળ બેઠેલા હતા તેમાંથી મકનજીભાઈને પસંદ કરવામાં આવ્યાં અને તેમની તપાસ શરૂ થઈ. દોઢેક કલાક સુધી એ તપાસ ચાલી.
૧૫ એકર ૧૦ ગુંઠા કપાસ, ૧૨ એકર ૨૫ ગુંઠા ઘાસ, ૬ એકર જુવાર, ૨ એકર ૩૦ ગુંઠા ભાત, ૩૦ ગુંઠા ઘઉં, ભાતના જેટલા વાલદિવેલા, ૨ એકર ૨૩ ગુંઠા કઠોળ, એમ એમની જમીન લેખાઈ.
‘તમારી પાસે હળ કેટલાં ?’
‘બે.’
‘બળદ કેટલા ?’
‘બે જોડ. આમાંથી ૧૬૯ ની કિંમતે નાનાં ગોધાં આ વર્ષે વેચી દીધાં.’
‘ત્યારે આ વર્ષે બધી જમીન એક જોડે ખેડો છો ?’
‘હા; પણ ૧૦ એકર ૧૯ ગુઠાના ત્રણ નંબર મેં આ વર્ષે છોડી દીધા, અને ઓરણીની મોસમમાં મેં સોંઢલ કરી હતી.’
‘વારુ, ત્યારે તમને ભાત, કપાસ, જુવાર, કડબ, ઘાસ કેટલાં પાક્યાં ?’
‘ભાત પંદર હારા; કપાસ ૪ાા ભાર; જુવાર બે ગાલ્લી; વાલ ૧૪ મણ; તૂવર ૩ મણ: મગ પોણો મણ; ચોળી ૧ મણ: ૨૫,૦૦૦ ઘાસના પૂળા એકવડા; ૧,૨૦૦ પૂળા કડબ; ૪૦ મણ ગોતર; ૩,૦૦૦ પૂળા ભાતના.’
‘કપાસ શા ભાવે વેચ્યો ?’
‘૧૮૬ ના ભાવે સોસાઈટી મારફતે.’
‘ઘાસ કેમ વેચ્યું ?’
‘ઘાસ તો વેચાયું જ નહોતું.’
‘પણ કિંમત શી આવત ?’
‘પાંચ રૂપિયા.’
‘એની કિંમત અગાઉ વધારે આવતી ખરી ?’
‘ગયે વરસે ૬ હતી, તેને આગલે વર્ષ સાત હતી, પેલે વર્ષે ૭ાા હતી.’
