ગામડિયા : કવાયત માટે–લેજીમ ડિલ વગેરે માટે ગામડાંને ઉદેશી આ ગીત યોજાયું છે.
ચીલા સમાર : ગામડાના રસ્તા-ના-ચીલાનું મહત્વે આ ગીતમાં બતાવાયું છે. ગ્રામશૌર્યના પ્રતિનિધિ ગિરાસિયા, રબારી–ગોવાળ તથા ખેડૂતને ચીલો–માર્ગ સરળ હોવો જરૂરનો છે. રસ્તાને અભાવે શૌર્ય, વ્યાપાર, ખેતી બધાં નિરુપયોગી બની જાય છે.
મૂક અભિનય તરીકે હવે ઓળખાવા માંડેલા નાટ્ય–સંગીતપ્રકારમાં આ ગીત યોજાયું છે. ગીત ગવાતું જાય તે પ્રમાણે મૂક અભિનયણે દ્રશ્યો રંગભૂમિ ઉપર આવતાં જાય, એ આ ગીતને ઉપયોગ થઈ શકે એમ છે.
કલાપીને: રાજવી કવિ કલાપીને ઉદ્દેશીને આ કાવ્ય લખાયું છે.
જલિયાવાલા બાગ: રૉલેટ ઍકટની વિરુદ્ધ ઉઠેલા પ્રજાપોકારની પાશ્ચાદભૂમિથી શરુ કરી જલિયાનવાલા બાગમાં મળેલી સભા ઉપર જનરલ ડાયરે શસ્ત્રવૃષ્ટિ કરી આખી દુનિયાનું ધ્યાન ખેચ્યું હતું એ સને ૧૯૧૯નો પ્રસંગ આમાં આછી વિગતો સાથે આપ્યા છે.
જર્મન યુદ્ધને war to end War-યુદ્ધને અલોપ કરવાના યુદ્ધ તરીકે ઓળખાવાતું. એ યુદ્ધમાં હિંદે આપેલો ભોગ, જગતભરને આવેલાં સુખશાન્તિનાં સ્વપ્ન, અને એ સ્વાનભંગ થતાં જગતની જાગી ઊઠેલી કલહ પ્રિયતા એ માનવસંસ્કારના ઇતિહાસની ભયંકર કરુણ કથા છે. તેની છાયા આપવા પ્રયત્ન થયો છે.
ઉપાડે છે જગ સકલનો ભાર ગૌરાંગ રાષ્ટ્ર
The White Mans Burden.
શસ્ત્રના ધાવની સાથે હિંદ મહીં ભૂપનું
તીણું લાખંડ !... ... ...
