વતનના આવા ભણકારા ઊઠ્યા. શિકારીની છાતી ફાટવા લાગી. આં-હાં-હાં-હાં ! નાના નમાયા બાળકની જેમ એ રડી પડ્યો. હાથકડીની સાંકળને એણે ઝટકો માર્યો.
“સૂઈ જા, માલા ! સૂઈ જા. નાહક શ્રમ લેતો નહિ !” એટલું કહીને હન પડખું ફેરવી ગયો.
પોતાની કરપીણતા નિર્જીવ લોઢાં-લાકડાને ભળાવીને માણસ સૂઈ શકે છે : ઘસઘસાટ સૂઈ શકે છે.
એ અંધકારમાં માલાએ હાથકડીની ચૂડ છોડાવવાનો મૃત્યુ-સંગ્રામ માંડ્યો.
લોખંડની નાની બંગડી-શી એ હાથકડીએ પોતાના મહાબાહુ કેદીનું જોર ઠંડે કલેજે માપવા માંડ્યું.
કાંડું, ભુજાઓ છાતીનાં પાટિયાં, પગની ઘૂંટણો : ગરદન અને માથું : દરિયાઈ દાનવોના આ મહાકાલ-સ્વરૂપ માનવીની નસેનસ સામટાં એકઠાં થયાં : રુધિરના ટીપેટીપામાંથી તાકાત ખેંચીને એકઠી કરી.
હાથકડીએ મચક દીધી નહિ.
પાંસળીઓના જાણે અબઘડી ચૂરેચૂરા થઈને ડોળા નીકળી પડશે, માથાની ખોપરીના કાછલાં ફાટશે – એટલું જોર અજમાવ્યું. શરીરની પ્રત્યેક પેશી ધુમાડા કાઢતી ઊપસી આવી : રોમરોમમાંથી પાણી ટપકી પડ્યાં.
આખરે કાંડું નીકળ્યું – સાથોસાથ કેદીના કલેજામાંથી લોહીનો કોગળો પણ નીકળી પડ્યો.
વેદના વિજય પામી.
લાય બળતો એ ઊઠ્યો. બહાર નીકળ્યો. કપડાં પહેર્યાં. પાંચેક બંદૂકો પડી હતી તેમાંથી પહેલી જે હાથમાં આવી તે ઉઠાવી. કારતૂસોનો પટો ઉપાડ્યો.
પોતાની કુત્તા-ગાડી જોડીને એ પલાયન થયો.
[15]
મોત ભયાનક છે. દગલબાજી અને મોત બેઉ ભેળાં થાય છે ત્યારે
